Những khó khăn của doanh nghiệp Việt đầu tư ra nước ngoài Doanh nghiệp muốn hoàn thiện thủ tục để có được giấy phép đầu tư ra nước ngoài phải qua 11 đầu mối... Doanh nghiệp muốn hoàn thiện thủ tục để có được giấy phép đầu tư ra nước ngoài phải qua 11 đầu mối các cơ quan quản lý trong nước. Doanh nghiệp muốn hoàn thiện thủ tục để có được giấy phép đầu tư ra nước ngoài phải qua 11 đầu mốiTheo Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), đến thời điểm này, các doanh nghiệp Việt Nam đã có mặt tại cả 5 châu lục với 317 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư là 2,5 tỷ USD, vốn thực hiện đạt khoảng 1 tỷ USD. Trong đó thị trường Lào chiếm nhiều nhất với 123 dự án, với gần 39% số dự án và hơn 50% vốn đầu tư.Theo Nghị định số 22/1999/NĐ-CP ngày 14/4/1999 của Chính phủ quy định về đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam thì những dự án đầu tư ra nước ngoài phải có tính khả thi, doanh nghiệp phải có năng lực tài chính đáp ứng yêu cầu đầu tư ra nước ngoài và phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.Để có giấy phép đầu tư ra nước ngoài doanh nghiệp cần phải có văn bản cho phép đầu tư do cơ quan có thẩm quyền của nước tiếp nhận đầu tư cấp hoặc hợp đồng, bản thỏa thuận với bên nước ngoài về dự án đầu tư, giải trình về mục tiêu của dự án, nguồn gốc các khoản vốn đầu tư của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng phải nói rõ về tình hình tài chính của mình, hình thức đầu tư, phương thức chuyển vốn, phương thức chuyển lợi nhuận về nước. Việc chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài bằng tiền phải tuân thủ các quy định hiện hành về quản lý ngoại hối.Thủ tục vẫn nhiêu khêQuy định là vậy, nhưng trong thực tế việc đầu tư ra nước ngoài đang vấp phải nhiều khó khăn do những thủ tục quản lý từ phía cơ quan Nhà nước. Thứ nhất, việc cấp giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài chưa được phân cấp, còn tập trung ở Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Các doanh nghiệp ở địa phương muốn đầu tư ra nước ngoài đều phải tốn thời gian đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư để xin phép. Tính ra, doanh nghiệp muốn hoàn thiện thủ tục để có được giấy phép đầu tư ra nước ngoài phải qua 11 đầu mối các cơ quan quản lý trong nước.Khó khăn thứ hai, các doanh nghiệp trong nước muốn có giấy phép đầu tư ra nước ngoài phải có văn bản cho phép hoặc thoả thuận với bên nước ngoài. Tuy nhiên, có nhiều quốc gia lại có quy định chỉ được phép đầu tư vào quốc gia đó khi đã được sự cho phép của quốc gia mà doanh nghiệp đầu tư mang quốc tịch. Điều này để tránh được nạn “rửa tiền” thông qua việc đầu tư ra nước ngoài, quốc gia tiếp nhận đầu tư muốn những đồng tiền “sạch” chảy vào thị trường của mình. Sự trái nhau về những quy định cấp phép đầu tư này sẽ gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp muốn đem vốn ra nước ngoài kinh doanh.Thứ ba, vướng mắc nhiều nhất hiện nay là vấn đề chuyển vốn ra nước ngoài để thực hiện đầu tư. Thông tư số 01/2001/TT- NHNN ngày 19/1/2001 của Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam. Theo đó, doanh nghiệp phải mở một tài khoản tại ngân hàng được phép hoạt động tại Việt Nam và mọi giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài và vào Việt Nam liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp phải được thực hiện thông qua tài khoản này. Ngoài ra doanh nghiệp còn phải làm thủ tục đăng ký với chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại địa phương mình có trụ sở chính về việc mở tài khoản ngoại tệ và tiến độ chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài. Như vậy, cùng một việc chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài doanh nghiệp phải hai lần đăng ký mở tài khoản, với chi nhánh Ngân hàng Nhà nước và với ngân hàng thương mại khác hoạt động tại Việt Nam. Doanh nghiệp chỉ được phép sử dụng nguồn ngoại tệ trên tài khoản tiền gửi ngoại tệ của mình mở tại ngân hàng được phép để chuyển ra nước ngoài góp vốn đầu tư trên cơ sở quy định tại giấy phép đầu tư do cơ quan có thẩm quyền cấp. Ngoài ra, để mở được tài khoản tại ngân hàng phục vụ việc chuyển tiền ra nước ngoài đầu tư doanh nghiệp phải chứng minh được dự án đầu tư, giấy phép đầu tư do nước ngoài cấp... Như vậy giai đoạn làm khảo sát, thăm dò, thiết kế dự án của doanh nghiệp tại nước ngoài sẽ không được chuyển tiền ra nước ngoài. Đây sẽ là khó khăn cho doanh nghiệp khi hoạt động chuẩn bị cho dự án đầu tư, trong khi đây là giai đoạn cần thiết để có được giấy phép chấp thuận đầu tư của nước doanh nghiệp muốn đầu tư.Khó khăn thứ tư là doanh nghiệp Việt Nam thiếu thông tin về địa bàn đầu tư, về các quy định pháp lý về đầu tư... Thường thì các doanh nghiệp tự tìm hiểu, nhưng đây là một điều khó khăn cần các cơ quan chức năng, cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam tại các thị trường cung cấp cho doanh nghiệp. Đôi khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam cùng đầu tư một lĩnh vực tại một thị trường dẫn đến sự cạnh tranh không cần thiết và các cơ quan chức năng phải là đầu mối cung cấp thông tin về từng thị trường khi có doanh nghiệp trong nước tìm hiểu để tránh tình trạng này.Pháp lý hoá hoạt động đầu tư ra nước ngoàiMột khó khăn nữa là các quy định pháp lý về đầu tư gián tiếp ra nước ngoài của doanh nghiệp trong nước chưa được hình thành trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Các quy định lâu nay chỉ dừng lại ở những khoản đầu tư trực tiếp, có nghĩa là doanh nghiệp Việt Nam bỏ vốn đầu tư, tham gia hoạt động quản lý dự án đầu tư tại nước ngoài. Đầu tư gián tiếp ra nước ngoài có nghĩa là nhà đầu tư Việt Nam không trực tiếp tham gia quản lý dự án đầu tư thì lại chưa được đề cập đến, trong khi hình thức đầu tư này đang trở nên phổ biến hiện nay. Rồi quy định về đầu tư vào nước thứ ba cũng cần được pháp lý hoá.Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Hoà thừa nhận các quy định pháp lý về đầu tư ra nước ngoài cũng cần được hoàn thiện hơn vì hiện nay các doanh nghiệp Việt Nam đang ngày càng lớn mạnh và nhu cầu mở rộng thị trường ra nước ngoài là điều tất yếu. Hiện nay vẫn chưa có được một kế hoạch tổng thể xây dựng chiến lược đầu tư ra nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam, trong thời gian tới các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ đưa ra danh mục ngành hàng khuyến khích đầu tư ra nước ngoài, địa bàn chiến lược khuyến khích đầu tư... và đây sẽ là điểm mà các doanh nghiệp trong nước quan tâm nhiều. Nâng cao sự hỗ trợ của cơ quan quản lý đối với các doanh nghiệp khi phát sinh các tranh chấp pháp lý tại nước mà doanh nghiệp đầu tư. Nhung kho khan cua doanh nghiep Viet dau tu ra nuoc ngoai Doanh nghiep muon hoan thien thu tuc de co duoc giay phep dau tu ra nuoc ngoai phai qua 11 dau moi... Doanh nghiep muon hoan thien thu tuc de co duoc giay phep dau tu ra nuoc ngoai phai qua 11 dau moi cac co quan quan lY trong nuoc. Doanh nghiep muon hoan thien thu tuc de co duoc giay phep dau tu ra nuoc ngoai phai qua 11 dau moiTheo Cuc Dau tu nuoc ngoai (Bo Ke hoach va Dau tu), den thoi diem nay, cac doanh nghiep Viet Nam da co mat tai ca 5 chau luc voi 317 du an con hieu luc, tong von dau tu la 2,5 tY USD, von thuc hien dat khoang 1 tY USD. Trong do thi truong Lao chiem nhieu nhat voi 123 du an, voi gan 39% so du an va hon 50% von dau tu.Theo Nghi dinh so 22/1999/ND-CP ngay 14/4/1999 cua Chinh phu quy dinh ve dau tu ra nuoc ngoai cua doanh nghiep Viet Nam thi nhung du an dau tu ra nuoc ngoai phai co tinh kha thi, doanh nghiep phai co nang luc tai chinh dap ung yeu cau dau tu ra nuoc ngoai va phai thuc hien day du cac nghia vu tai chinh doi voi Nha nuoc.De co giay phep dau tu ra nuoc ngoai doanh nghiep can phai co van ban cho phep dau tu do co quan co tham quyen cua nuoc tiep nhan dau tu cap hoac hop dong, ban thoa thuan voi ben nuoc ngoai ve du an dau tu, giai trinh ve muc tieu cua du an, nguon goc cac khoan von dau tu cua doanh nghiep. Doanh nghiep cung phai noi ro ve tinh hinh tai chinh cua minh, hinh thuc dau tu, phuong thuc chuyen von, phuong thuc chuyen loi nhuan ve nuoc. Viec chuyen von dau tu ra nuoc ngoai bang tien phai tuan thu cac quy dinh hien hanh ve quan lY ngoai hoi.Thu tuc van nhieu kheQuy dinh la vay, nhung trong thuc te viec dau tu ra nuoc ngoai dang vap phai nhieu kho khan do nhung thu tuc quan lY tu phia co quan Nha nuoc. Thu nhat, viec cap giay chung nhan dau tu ra nuoc ngoai chua duoc phan cap, con tap trung o Bo Ke hoach va Dau tu. Cac doanh nghiep o dia phuong muon dau tu ra nuoc ngoai deu phai ton thoi gian den Bo Ke hoach va Dau tu de xin phep. Tinh ra, doanh nghiep muon hoan thien thu tuc de co duoc giay phep dau tu ra nuoc ngoai phai qua 11 dau moi cac co quan quan lY trong nuoc.Kho khan thu hai, cac doanh nghiep trong nuoc muon co giay phep dau tu ra nuoc ngoai phai co van ban cho phep hoac thoa thuan voi ben nuoc ngoai. Tuy nhien, co nhieu quoc gia lai co quy dinh chi duoc phep dau tu vao quoc gia do khi da duoc su cho phep cua quoc gia ma doanh nghiep dau tu mang quoc tich. Dieu nay de tranh duoc nan “rua tien” thong qua viec dau tu ra nuoc ngoai, quoc gia tiep nhan dau tu muon nhung dong tien “sach” chay vao thi truong cua minh. Su trai nhau ve nhung quy dinh cap phep dau tu nay se gay khong it kho khan cho doanh nghiep muon dem von ra nuoc ngoai kinh doanh.Thu ba, vuong mac nhieu nhat hien nay la van de chuyen von ra nuoc ngoai de thuc hien dau tu. Thong tu so 01/2001/TT- NHNN ngay 19/1/2001 cua Ngan hang Nha nuoc huong dan ve quan lY ngoai hoi doi voi dau tu truc tiep ra nuoc ngoai cua doanh nghiep Viet Nam. Theo do, doanh nghiep phai mo mot tai khoan tai ngan hang duoc phep hoat dong tai Viet Nam va moi giao dich chuyen tien ra nuoc ngoai va vao Viet Nam lien quan den hoat dong cua doanh nghiep phai duoc thuc hien thong qua tai khoan nay. Ngoai ra doanh nghiep con phai lam thu tuc dang kY voi chi nhanh Ngan hang Nha nuoc tai dia phuong minh co tru so chinh ve viec mo tai khoan ngoai te va tien do chuyen von dau tu ra nuoc ngoai. Nhu vay, cung mot viec chuyen von dau tu ra nuoc ngoai doanh nghiep phai hai lan dang kY mo tai khoan, voi chi nhanh Ngan hang Nha nuoc va voi ngan hang thuong mai khac hoat dong tai Viet Nam. Doanh nghiep chi duoc phep su dung nguon ngoai te tren tai khoan tien gui ngoai te cua minh mo tai ngan hang duoc phep de chuyen ra nuoc ngoai gop von dau tu tren co so quy dinh tai giay phep dau tu do co quan co tham quyen cap. Ngoai ra, de mo duoc tai khoan tai ngan hang phuc vu viec chuyen tien ra nuoc ngoai dau tu doanh nghiep phai chung minh duoc du an dau tu, giay phep dau tu do nuoc ngoai cap... Nhu vay giai doan lam khao sat, tham do, thiet ke du an cua doanh nghiep tai nuoc ngoai se khong duoc chuyen tien ra nuoc ngoai. Day se la kho khan cho doanh nghiep khi hoat dong chuan bi cho du an dau tu, trong khi day la giai doan can thiet de co duoc giay phep chap thuan dau tu cua nuoc doanh nghiep muon dau tu.Kho khan thu tu la doanh nghiep Viet Nam thieu thong tin ve dia ban dau tu, ve cac quy dinh phap lY ve dau tu... Thuong thi cac doanh nghiep tu tim hieu, nhung day la mot dieu kho khan can cac co quan chuc nang, co quan dai dien ngoai giao cua Viet Nam tai cac thi truong cung cap cho doanh nghiep. Doi khi nhieu doanh nghiep Viet Nam cung dau tu mot linh vuc tai mot thi truong dan den su canh tranh khong can thiet va cac co quan chuc nang phai la dau moi cung cap thong tin ve tung thi truong khi co doanh nghiep trong nuoc tim hieu de tranh tinh trang nay.Phap lY hoa hoat dong dau tu ra nuoc ngoaiMot kho khan nua la cac quy dinh phap lY ve dau tu gian tiep ra nuoc ngoai cua doanh nghiep trong nuoc chua duoc hinh thanh trong he thong phap luat Viet Nam. Cac quy dinh lau nay chi dung lai o nhung khoan dau tu truc tiep, co nghia la doanh nghiep Viet Nam bo von dau tu, tham gia hoat dong quan lY du an dau tu tai nuoc ngoai. Dau tu gian tiep ra nuoc ngoai co nghia la nha dau tu Viet Nam khong truc tiep tham gia quan lY du an dau tu thi lai chua duoc de cap den, trong khi hinh thuc dau tu nay dang tro nen pho bien hien nay. Roi quy dinh ve dau tu vao nuoc thu ba cung can duoc phap lY hoa.Thu truong Bo Ke hoach va Dau tu Nguyen Duc Hoa thua nhan cac quy dinh phap lY ve dau tu ra nuoc ngoai cung can duoc hoan thien hon vi hien nay cac doanh nghiep Viet Nam dang ngay cang lon manh va nhu cau mo rong thi truong ra nuoc ngoai la dieu tat yeu. Hien nay van chua co duoc mot ke hoach tong the xay dung chien luoc dau tu ra nuoc ngoai cua doanh nghiep Viet Nam, trong thoi gian toi cac co quan quan lY Nha nuoc se dua ra danh muc nganh hang khuyen khich dau tu ra nuoc ngoai, dia ban chien luoc khuyen khich dau tu... va day se la diem ma cac doanh nghiep trong nuoc quan tam nhieu. Nang cao su ho tro cua co quan quan lY doi voi cac doanh nghiep khi phat sinh cac tranh chap phap lY tai nuoc ma doanh nghiep dau tu.