_75.jpg)
Giá tham chiếu phiên đầu tiên là giá nào? Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đã ban hành quy định trái ngược với thông tư của Bộ Tài chính... Rất có thể những cổ đông lớn trong công ty niêm yết sẽ quyết định mức giá dự kiến có lợi nhất cho mình và làm thiệt hại đến lợi ích của nhiều cổ đông nhỏ - Ảnh: Việt Tuấn. Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đã ban hành quy định trái ngược với thông tư của Bộ Tài chínhTrung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM vừa ban hành quy định giá tham chiếu ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu niêm yết không được vượt quá 20% so với giá dự kiến. Quy định này đang làm cho các nhà đầu tư và các công ty chuẩn bị niêm yết rất bức xúc và thắc mắc bởi vì từ trước đến nay, giá ngày giao dịch đầu tiên của cổ phiếu niêm yết là giá khớp lệnh theo cung cầu thị trường. Theo quy định của Bộ Tài chính (Thông tư 58/2004/TT-BTC, ban hành năm 2004) hướng dẫn về thành viên và giao dịch chứng khoán, giá tham chiếu được xác định: giá tham chiếu của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư đang giao dịch là giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất. Trường hợp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư mới được niêm yết, trong ngày giao dịch đầu tiên trung tâm giao dịch chứng khoán hoặc sở giao dịch chứng khoán chỉ nhận lệnh giới hạn, không áp dụng biên độ dao động giá và chỉ khớp lệnh một lần. Nếu trong lần khớp lệnh đầu tiên không có giá khớp lệnh thì được phép nhận lệnh tiếp trong đợt khớp lệnh tiếp theo. Mức giá của lần khớp lệnh này sẽ làm giá tham chiếu cho ngày giao dịch kế tiếp. Biên độ dao động giá được áp dụng từ ngày giao dịch kế tiếp. Trường hợp chứng khoán bị tạm ngừng giao dịch trên 30 ngày khi được giao dịch trở lại thì giá tham chiếu được xác định tương tự như trên. Trường hợp giao dịch chứng khoán không được hưởng cổ tức và các quyền kèm theo, giá tham chiếu tại ngày không hưởng quyền được xác định theo nguyên tắc lấy giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất điều chỉnh theo giá trị cổ tức được nhận hoặc giá trị của các quyền kèm theo. Trường hợp tách hoặc gộp cổ phiếu, giá tham chiếu tại ngày giao dịch trở lại được xác định theo nguyên tắc lấy giá đóng cửa của ngày giao dịch trước ngày tách, gộp điều chỉnh theo tỷ lệ tách, gộp cổ phiếu. Như vậy, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đã ban hành quy định trái ngược với thông tư của Bộ Tài chính bởi vì đưa ra mức khống chế trần 20% trong khi Bộ Tài chính quy định “cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư mới được niêm yết, trong ngày giao dịch đầu tiên... không áp dụng biên độ dao động giá”. Điều gây bức xúc nhất là mức giá dự kiến là mức giá nào? Theo đại diện của ủy Ủy ban Chứng khoán, tại Việt Nam, việc phát hành lần đầu và niêm yết trên thị trường chứng khoán có một khoảng thời gian khá dài nên giá dự kiến của phiên giao dịch đầu tiên sẽ khác. Mức giá dự kiến này không phải là mức giá khởi điểm mà các doanh nghiệp cổ phần hóa đưa ra trong đợt đấu giá cổ phiếu lần đầu (IPO), cũng không phải là mức giá đấu thành công trong đợt phát hành lần đầu. Mức giá dự kiến trong phiên giao dịch đầu tiên của doanh nghiệp niêm yết là mức giá do tổ chức tư vấn và tổ chức niêm yết xác định. Trong bản cáo bạch, công ty niêm yết và công ty chứng khoán tư vấn chỉ cần nêu ra phương pháp xác định giá dự kiến và những căn cứ cho việc xác định mức giá dự kiến đó. Chuyên viên phân tích của một công ty chứng khoán tại Tp.HCM nhận định: lý do mà Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM đưa ra mức khống chế 20% là vì lo ngại những “đại gia” sau khi mua được số lượng lớn cổ phiếu qua IPO với mức giá gần sát giá đấu thành công thấp nhất sẽ “làm giá” bằng việc tạo ra cung cầu giả tạo để đẩy giá khớp lệnh phiên đầu tiên theo cung cầu lên mức rất cao so với giá đấu thành công bình quân và vượt qua giá trị thực của cổ phiếu, những phiên sau đó, các “đại gia” này sẽ từ từ bán ra kiếm lời rất lớn. Bằng chứng rõ nhất là giá cổ phiếu của Công ty phát triển Nhà Thủ Đức, phiên chào sàn giá được đẩy lên 300.000 đồng/cổ phiếu, sau đó liên tục giảm và phiên ngày 24/4 chỉ còn 182.000 đồng/cổ phiếu. Một số nhà đầu tư thắc mắc, quy định mức giá dự kiến phiên giao dịch đầu tiên do công ty niêm yết và công ty chứng khoán tư vấn xác định và họ chỉ cần nêu ra phương pháp xác định giá dự kiến và những căn cứ cho việc xác định mức giá dự kiến đó là rất chung chung, không rõ ràng và thống nhất. Phương pháp xác định giá dự kiến và những căn cứ cho việc xác định mức giá dự kiến sẽ được các công ty chứng khoán (nhà tư vấn) và công ty niêm yết hiểu như thế nào? Và do đó, mỗi công ty niêm yết sẽ đưa ra phương pháp và những căn cứ rất khác nhau, chẳng theo một nguyên tắc nào cả. Rất có thể những cổ đông lớn trong công ty niêm yết sẽ quyết định mức giá dự kiến có lợi nhất cho mình và làm thiệt hại đến lợi ích của nhiều cổ đông nhỏ. Do đó, cần phải có ý kiến chính thống của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán và cả lời giải thích của các công ty tư vấn để các nhà đầu tư biết cụ thể và rõ ràng về việc xác định mức giá dự kiến trong ngày giao dịch đầu tiên của công ty vừa được phép niêm yết. Gia tham chieu phien dau tien la gia nao? Trung tam Giao dich Chung khoan Tp.HCM da ban hanh quy dinh trai nguoc voi thong tu cua Bo Tai chinh... Rat co the nhung co dong lon trong cong ty niem yet se quyet dinh muc gia du kien co loi nhat cho minh va lam thiet hai den loi ich cua nhieu co dong nho - Anh: Viet Tuan. Trung tam Giao dich Chung khoan Tp.HCM da ban hanh quy dinh trai nguoc voi thong tu cua Bo Tai chinhTrung tam Giao dich Chung khoan Tp.HCM vua ban hanh quy dinh gia tham chieu ngay giao dich dau tien cua co phieu niem yet khong duoc vuot qua 20% so voi gia du kien. Quy dinh nay dang lam cho cac nha dau tu va cac cong ty chuan bi niem yet rat buc xuc va thac mac boi vi tu truoc den nay, gia ngay giao dich dau tien cua co phieu niem yet la gia khop lenh theo cung cau thi truong. Theo quy dinh cua Bo Tai chinh (Thong tu 58/2004/TT-BTC, ban hanh nam 2004) huong dan ve thanh vien va giao dich chung khoan, gia tham chieu duoc xac dinh: gia tham chieu cua co phieu, chung chi quY dau tu dang giao dich la gia dong cua cua ngay giao dich gan nhat. Truong hop co phieu, chung chi quY dau tu moi duoc niem yet, trong ngay giao dich dau tien trung tam giao dich chung khoan hoac so giao dich chung khoan chi nhan lenh gioi han, khong ap dung bien do dao dong gia va chi khop lenh mot lan. Neu trong lan khop lenh dau tien khong co gia khop lenh thi duoc phep nhan lenh tiep trong dot khop lenh tiep theo. Muc gia cua lan khop lenh nay se lam gia tham chieu cho ngay giao dich ke tiep. Bien do dao dong gia duoc ap dung tu ngay giao dich ke tiep. Truong hop chung khoan bi tam ngung giao dich tren 30 ngay khi duoc giao dich tro lai thi gia tham chieu duoc xac dinh tuong tu nhu tren. Truong hop giao dich chung khoan khong duoc huong co tuc va cac quyen kem theo, gia tham chieu tai ngay khong huong quyen duoc xac dinh theo nguyen tac lay gia dong cua cua ngay giao dich gan nhat dieu chinh theo gia tri co tuc duoc nhan hoac gia tri cua cac quyen kem theo. Truong hop tach hoac gop co phieu, gia tham chieu tai ngay giao dich tro lai duoc xac dinh theo nguyen tac lay gia dong cua cua ngay giao dich truoc ngay tach, gop dieu chinh theo tY le tach, gop co phieu. Nhu vay, Trung tam Giao dich Chung khoan Tp.HCM da ban hanh quy dinh trai nguoc voi thong tu cua Bo Tai chinh boi vi dua ra muc khong che tran 20% trong khi Bo Tai chinh quy dinh “co phieu, chung chi quY dau tu moi duoc niem yet, trong ngay giao dich dau tien... khong ap dung bien do dao dong gia”. Dieu gay buc xuc nhat la muc gia du kien la muc gia nao? Theo dai dien cua uy Uy ban Chung khoan, tai Viet Nam, viec phat hanh lan dau va niem yet tren thi truong chung khoan co mot khoang thoi gian kha dai nen gia du kien cua phien giao dich dau tien se khac. Muc gia du kien nay khong phai la muc gia khoi diem ma cac doanh nghiep co phan hoa dua ra trong dot dau gia co phieu lan dau (IPO), cung khong phai la muc gia dau thanh cong trong dot phat hanh lan dau. Muc gia du kien trong phien giao dich dau tien cua doanh nghiep niem yet la muc gia do to chuc tu van va to chuc niem yet xac dinh. Trong ban cao bach, cong ty niem yet va cong ty chung khoan tu van chi can neu ra phuong phap xac dinh gia du kien va nhung can cu cho viec xac dinh muc gia du kien do. Chuyen vien phan tich cua mot cong ty chung khoan tai Tp.HCM nhan dinh: lY do ma Trung tam Giao dich Chung khoan Tp.HCM dua ra muc khong che 20% la vi lo ngai nhung “dai gia” sau khi mua duoc so luong lon co phieu qua IPO voi muc gia gan sat gia dau thanh cong thap nhat se “lam gia” bang viec tao ra cung cau gia tao de day gia khop lenh phien dau tien theo cung cau len muc rat cao so voi gia dau thanh cong binh quan va vuot qua gia tri thuc cua co phieu, nhung phien sau do, cac “dai gia” nay se tu tu ban ra kiem loi rat lon. Bang chung ro nhat la gia co phieu cua Cong ty phat trien Nha Thu Duc, phien chao san gia duoc day len 300.000 dong/co phieu, sau do lien tuc giam va phien ngay 24/4 chi con 182.000 dong/co phieu. Mot so nha dau tu thac mac, quy dinh muc gia du kien phien giao dich dau tien do cong ty niem yet va cong ty chung khoan tu van xac dinh va ho chi can neu ra phuong phap xac dinh gia du kien va nhung can cu cho viec xac dinh muc gia du kien do la rat chung chung, khong ro rang va thong nhat. Phuong phap xac dinh gia du kien va nhung can cu cho viec xac dinh muc gia du kien se duoc cac cong ty chung khoan (nha tu van) va cong ty niem yet hieu nhu the nao? Va do do, moi cong ty niem yet se dua ra phuong phap va nhung can cu rat khac nhau, chang theo mot nguyen tac nao ca. Rat co the nhung co dong lon trong cong ty niem yet se quyet dinh muc gia du kien co loi nhat cho minh va lam thiet hai den loi ich cua nhieu co dong nho. Do do, can phai co Y kien chinh thong cua Bo Tai chinh, Uy ban Chung khoan va ca loi giai thich cua cac cong ty tu van de cac nha dau tu biet cu the va ro rang ve viec xac dinh muc gia du kien trong ngay giao dich dau tien cua cong ty vua duoc phep niem yet.