FDI dưới “kính lúp” của Bộ chủ quản Bộ Kế hạch và Đầu tư giải thích về một số vấn đề mới nổi lên cũng như những tồn tại lâu nay trong thu hút FDI... ▪ ANH QUÂN04/01/2011 15:35 (GMT+7) "Có ổn định được kinh tế vĩ mô mới tạo được lòng tin cho các nhà đầu tư" - Ảnh: Anh Quân.Bộ Kế hạch và Đầu tư giải thích về một số vấn đề mới nổi lên cũng như những tồn tại lâu nay trong thu hút FDI“Những nhận định đánh giá mang tính lý thuyết, nguyên lý của các nhà kinh tế, các học giả, chúng tôi rất tôn trọng, nhưng những người quản lý nhà nước phải nhìn vào từng dự án cụ thể để đánh giá”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nói. Trước các vấn đề mới nổi lên, cũng như tồn tại lâu nay trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được dư luận quan tâm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hôm 30/12 vừa qua đã tổ chức một buổi họp báo để giải thích với báo giới.Giảm vốn, nhập thành phẩm là “bình thường”Theo Cục Đầu tư nước ngoài, vào tháng 9 đã xuất hiện một số dự án giảm quy mô vốn. Các ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài: Tôi nghĩ thế này, chuyện tăng vốn hay giảm vốn cũng là bình thường. Khi nhà đầu tư xin cấp phép thì trong thời gian nghiên cứu mới chỉ là giả định thôi, còn khi triển khai dự án thì có nhiều chuyện xảy ra tác động khách quan, có khi bản thân từ tập đoàn của họ thay đổi, có khi từ thị trường thay đổi, đâm ra người ta phải giảm.Ví dụ khi khảo sát làm việc với một số tỉnh, một số địa phương có phản ánh với chúng tôi là do ban đầu người ta tính quy mô như thế, nhưng bây giờ do khủng hoảng các tập đoàn từ bên ngoài thu hẹp sản xuất nên không nhận đơn hàng nữa, thành ra đầu ra không có... Tuy nhiên trên góc độ quản lý, chúng tôi cũng đã xem xét giảm do cái gì. Vừa qua có một số hiện tượng chúng tôi đã thấy, ví dụ họ dừng, giảm sản xuất và chuyển sang phân phối.Bộ Công Thương cũng cho biết, cuối năm 2010 FDI có nhập nhiều sản phẩm về chứ không phải là nhập để sản xuất. Tình trạng này do đâu và hướng giải quyết của Bộ Kế hoạch và Đầu tư như thế nào?Ông Đỗ Nhất Hoàng: Đây là do tính toán của nhà đầu tư, làm thế nào có lợi hơn và luật pháp Việt Nam có cho phép hay không. Chúng ta đang đứng trước áp lực hội nhập sâu WTO, thuế suất các nước ASEAN cũng đang dần về 0% cho nên nhiều nhà đầu tư chuyển từ sản xuất sang nhập khẩu, đó là một xu hướng.Các doanh nghiệp FDI sản xuất và lắp ráp cho biết, nhập khẩu linh kiện thuế cao hơn nguyên chiếc trong khi phụ trợ trong nước chưa đáp ứng, dẫn tới một số nhà máy tính chuyện chuyển địa bàn đầu tư sang nước khác. Bộ Kế hoạch và Đầu tư có giải pháp gì đối với tình hình này?Ông Đỗ Nhất Hoàng: Chúng tôi đã nói và rất nhiều hiệp hội cũng đã kêu việc này, thuế nhập khẩu linh kiện cao hơn thuế nhập khẩu thành phẩm, cho nên người ta tội gì nhập khẩu linh kiện về mà lắp ráp! Nhiều trường hợp người ta nhập khẩu về phân phối, đây là do chính sách thuế.Chúng ta có nhiều ưu đãi thu hẹp, nói kỹ hơn thì nhiều cái ưu đãi vẫn tốt nhưng thuế thu nhập doanh nghiệp chúng ta thu hẹp, cho nên một số nhà đầu tư tính toán là đóng cửa. Thuế nhập khẩu linh kiện cao hơn thuế nhập khẩu thành phẩm thì rõ ràng là nhà sản xuất phải nhập khẩu thành phẩm chứ tội gì nhập khẩu linh kiện. Trong khi "made in Singapore", "made in Thailand" có vẻ dễ bán hơn "made in Vietnam", ví dụ vậy.Ông Đặng Huy Đông: Câu chuyện về nhập khẩu thành phẩm, linh kiện, chính sách thuế… khu vực kinh tế các nước ASEAN là một thực thể, chúng ta không thể tách rời. Với các doanh nghiệp của chúng ta, chỉ có cách là phải cạnh tranh. Chính phủ sẽ sát cánh cùng doanh nghiệp, để hiểu doanh nghiệp rõ hơn, để có những chính sách, giải pháp đồng bộ giúp cho hàng hóa, sản phẩm sản xuất tại Việt Nam có tính cạnh tranh hơn so với hàng nhập ngoại. Đấy là bài toán về lâu về dài.Ví dụ, để cho doanh nghiệp cạnh tranh hơn không chỉ đơn giản là chính sách thuế, nếu như hệ thống vận chuyển, một container ra cảng trong 1-2 tiếng, thông quan ngay cũng giảm được chi phí cho doanh nghiệp để cạnh tranh. Có nhiều giải pháp khác đồng bộ hơn, nhìn vào chiều sâu và mang tính toàn diện hơn…Các ông dự kiến giải ngân vốn FDI năm 2011 khoảng 11-11,5 tỷ USD. Có lạc quan quá không khi vĩ mô bất ổn, tiền đồng mất giá ảnh hưởng lợi nhuận và chính sách mới chỉ cho phép ngân hàng nước ngoài được cho vay không quá 15% nguồn vốn ở Việt Nam, dẫn tới nhiều doanh nghiệp FDI lo ngại ảnh hưởng đến vay vốn đầu tư thời gian tới?Ông Đặng Huy Đông: Chúng tôi phải nói những vấn đề vĩ mô là vấn đề chung của mỗi quốc gia và phải được điều chỉnh phù hợp theo từng thời kỳ. Còn đứng về phía doanh nghiệp, không riêng gì doanh nghiệp FDI mà tất cả các doanh nghiệp đều bị ảnh hưởng bởi chính sách tiền tệ và các yếu tố vĩ mô.Về phía Chính phủ, ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô được đặt lên hàng đầu để đảm bảo ổn định sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Có ổn định được kinh tế vĩ mô mới tạo được lòng tin cho các nhà đầu tư.Tăng kiểm soát phân cấp đầu tưQuá trình phân cấp đầu tư thời gian qua đã dẫn tới cấp phép tràn lan, một số loại hình dự án cấp phép quá nhiều như sân golf chẳng hạn. Liệu trong thời gian tới có hướng thu về hay không, thu lĩnh vực nào?Ông Đặng Huy Đông: Qua kiểm tra, chúng tôi thấy rằng phân cấp thời gian vừa qua về tổng thể mang lại hiệu quả thiết thực, đáp ứng được đòi hỏi của thực tế trong phát triển kinh tế xã hội của chúng ta. Đó là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn.Chúng tôi cũng nhận thấy rằng đi đôi với phân cấp thì việc tăng cường kiểm tra kiểm soát của cơ quan quản lý phải tăng cường, chấn chỉnh. Nếu như các văn bản quy phạm pháp luật của chúng ta, trên thực tế còn sơ hở thì phải sửa đổi, nếu như quy định pháp luật đã rõ nhưng ở cấp dưới, hoặc do trình độ năng lực, hoặc do yếu tố khách quan khác, do chạy đua thành tích để có con số lớn… thì phải đòi hỏi công tác kiểm tra, giám sát cần tăng cường.Chúng tôi cũng thấy đối với một số lĩnh vực có lẽ phải xem xét lại, không thu về để quản lý tập trung nhưng phải xem xét quy chế quản lý chặt hơn so với những lĩnh vực khác. Ví dụ như phân cấp về khai khoáng, về trồng rừng, sử dụng nhiều đất đai, mặt nước thì không thu về nhưng phải có cơ chế chính sách quản lý riêng, cụ thể hơn cho những lĩnh vực đó. Chúng tôi đang chỉ đạo Cục Đầu tư nước ngoài năm tới phải đi theo hướng đó. Với câu hỏi có thu lại không, chúng tôi trả lời là không. Chúng tôi khẳng định phân cấp là đúng, trong phân cấp đó cũng bắt đầu xuất hiện một số cái lệch lạc, chúng tôi cần phải chấn chỉnh và đó là điều bình thường trong điều hành và quản lý.Với các dự án thép, xi măng đã xuất hiện nhiều quan ngại rằng cấp phép vượt quá quy hoạch có thể dẫn tới thừa sản lượng. Trong khi đó, ngành điện thì kêu về chuyện thép tiêu tốn điện năng và bị “lợi dụng” giá điện rẻ. Các ông nghĩ gì về điều này?Ông Đặng Huy Đông: Ngành thép và xi măng đều có quy hoạch do các bộ chuyên ngành quản lý và được Chính phủ thông qua. Riêng về ngành thép, chúng tôi có theo dõi, những nhận định mang tính chung chung, lý thuyết không sai, nhưng phải nhìn vào từng dự án cụ thể. Cơ quan quản lý chúng tôi đương nhiên là đi các nhà máy, chúng tôi thấy rằng, có nhà máy thép nước thải của họ cá bơi trong hồ. Hai là với công nghệ mới họ thu lại nhiệt lượng 60-65% trong nhà máy để sản xuất điện năng, họ chỉ cần mình bù thêm 35-40%. Và điều kiện của chúng tôi cũng là nhà đầu tư phải tự xây dựng nhà máy điện cho mình.Cho nên, những nhận định đánh giá mang tính lý thuyết, nguyên lý của các nhà kinh tế, các học giả, chúng rất tôn trọng, nhưng quản lý nhà nước như chúng tôi phải nhìn vào từng dự án cụ thể để đánh giá.Hay là dự án đó có làm mất cân bằng cung cầu không? Quan điểm của chúng tôi là bây giờ chúng ta đi vào hội nhập rồi, đi vào chuỗi giá trị, thế thì người ta xuất khẩu thép sang mình cũng đồng nghĩa với việc mình xuất khẩu thép sang nước khác, vào thời điểm này thời điểm khác, nếu như sản xuất ở Việt Nam có tính cạnh tranh cao hơn, thì nhà đầu tư người ta tự tìm thị trường. Khi chúng tôi cấp phép, chúng tôi không cam kết bao tiêu sản phẩm cho họ. Cho nên chúng ta không nên lo thừa , đó thuộc về trách nhiệm của doanh nghiệp. Tất nhiên về phía nhà nước có quản lý quy hoạch để đảm bảo sự cân bằng tương đối.Hay là cứ nói thép chung chung, vấn đề là thép nào, trong nước đã làm được chưa, đáp ứng nhu cầu trong nước như thế nào. Ví dụ như nhà máy thép mà chúng tôi nói ở trên thì họ chế tạo thép không rỉ từ thép phế liệu, có thể nói rất là tốt. Mà thép không rỉ thì hiện nay chúng ta nhập khẩu gần như 100%. Thế thì cái việc cho người mở nhà máy ở đây là hoàn toàn cần thiết.Nhưng trong khi ngành thép, xi măng dư thừa công suất, thu hút đầu tư lĩnh vực chúng ta cần như nông nghiệp chẳng hạn vẫn khó khăn. Các ông có giải pháp gì cụ thể không?Ông Đặng Huy Đông: Chúng tôi cho rằng chênh lệch đầu tư giữa công nghiệp xây dựng với nông nghiệp cũng là bình thường và tất cả các quốc gia đều như thế.Chúng ta phải đặt mình vào vị trí của nhà đầu tư nước ngoài, chứ không thể cứ hô quyết tâm. Với nhà đầu tư nước ngoài thì hiệu quả là trên hết. Trong khi giá trị gia tăng từ lĩnh vực chế biến và sản xuất công nghiệp không cao và cạnh tranh rất lớn trên thế giới, thế thì họ có sự lựa chọn riêng của họ.Chúng tôi cũng bắt đầu nhận thấy rằng cách xúc tiến đầu tư và chính sách thu hút đầu tư mà chỉ thuần túy phân biệt sự hấp dẫn giữa các vùng miền thì chưa đủ. Nếu như chúng ta muốn hấp dẫn thu hút đầu tư vào miền núi, hải đảo, vùng sâu vùng xa khó khăn, chúng ta có trải thảm đỏ hay dát vàng vào những vị trí đó, ưu đãi thuế bằng không thậm chí là bù thêm thì họ cũng không vào.Bởi vì nhà đầu tư họ phải có lãi, họ tính toán từ phương tiện đi lại rồi điện, nước, nguồn nhân lực… không đủ thì họ không vào.Trong thời gian tới, chúng tôi có định hướng xúc tiến đầu tư đi theo chuyên ngành, lĩnh vực. Chúng tôi đã có thảo luận với lãnh đạo Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là chúng tôi sẽ tập trung xúc tiến đầu tư lựa chọn ưu tiên. Ví dụ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chúng tôi thống nhất từ tháng 2/2011, Cục Đầu tư nước ngoài sẽ sát cánh cùng Bộ và Tổng cục Thủy sản để xây dựng các chính sách thu hút đầu tư vào khu vực chế biến thủy sản xuất khẩu. Đi kèm theo không phải chính sách chung chung mà là thu hút đầu tư cụ thể, có địa chỉ, địa bàn, và có chính sách thuế rất rõ rệt, tính sát đến từng phần trăm chứ không phải thuế chung chung từ 0% đánh đùng cái lên 10%, cả khoảng cách rộng như thế cũng không đủ hấp dẫn và phân loại các nhà đầu tư.Tương tự như vậy, chúng tôi sẽ phối hợp với Bộ Công Thương làm một số lĩnh vực về điện tử, công nghiệp phụ trợ…Chuyển giá: Chúng tôi tự tin xử lý đượcTheo một số báo cáo cho biết, có đến 50-60% số liệu doanh nghiệp FDI lỗ nhưng vẫn mở rộng sản xuất kinh doanh. Ngành thuế trong năm 2010 cũng trưng thu khoảng 1.400 tỷ đồng do doanh nghiệp lỗ giả lãi thật. Đây là vấn đề sắn với chuyển giá, khai lỗ tại Việt Nam để giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Vậy con số thống kê cụ thể của các ông với tình hình này như thế nào?Ông Đặng Huy Đông: Doanh nghiệp ở quốc gia nào cũng thế, họ không trốn thuế nhưng tránh thuế, họ có giải pháp là lách thuế và tối ưu hóa lợi nhuận, đây là chuyện bình thường. Điều này đòi hỏi đội ngũ của chúng ta phải vươn lên để mà kiểm soát được tình hình. Bộ máy quản lý tốt hơn, kiểm soát chặt chẽ hơn thì làm được.Còn số liệu thống kê chi tiết, chúng tôi phải phối hợp rất nhiều với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Hải quan mới có được con số thống kê. Đây cũng là một chủ đề để trong chỉ đạo của chúng tôi với Cục Đầu tư nước ngoài thực hiện trong thời gian tới.Vậy giải pháp đối với vấn đề chuyển giá của Bộ như thế nào?Ông Đặng Huy Đông: Chuyển giá là hiện tượng có thực trên thế giới, không chỉ có ở Việt Nam. Theo những nguồn tài liệu chúng tôi tiếp cận được, chuyển giá hoàn toàn có những giải pháp có thể ứng phó được. Trước hết, chuyển giá xảy ra nhiều nhất ở những doanh nghiệp đa quốc gia, chuyển từ nơi này sang nơi khác để tránh thuế và trốn thuế. Số liệu mà chúng tôi tìm hiểu được, đánh giá mức độ ảnh hưởng của chuyển giá đến nền kinh tế. Chỉ một loại thuốc chữa dạ dày của một tập đoàn đa quốc gia mà khi bị kiểm toán xem xét lại giá cả, chưa kể phần bị phạt do gian lận mà chỉ tính đúng, tính đủ thôi, một năm sản phẩm thuốc đó đã tạo nên một khoản chênh lệch là 2,3 tỷ USD. Tất nhiên, với những quốc gia có hệ thống chính quyền có kinh nghiệm trong quản lý, họ chấn chỉnh được, nhưng vẫn xảy ra hiện tượng đó.Qua đó để thấy vấn đề này là rất quan trọng. Chúng tôi đã trực tiếp báo cáo lãnh đạo Bộ và sẽ báo cáo lên Chính phủ, chúng tôi đã trao đổi với người đồng cấp của chúng tôi bên Bộ Công Thương, Bộ Tài chính là năm 2011 chúng tôi sẽ đi vào nghiên cứu bằng một dự án hỗ trợ kỹ thuật để tìm hiểu toàn bộ về vấn đề này, trong khoảng 6-8 tháng. Chúng tôi đã tìm được địa chỉ một cơ quan quốc tế chống chuyển giá và có đủ cơ sở pháp lý về quản lý chuyển giá giữa các quốc gia. Qua đó, chúng tôi sẽ ra được các chính sách phù hợp để áp dụng trên đất nước ta về chống chuyển giá.Chỉ cần chúng ta làm 2-3 doanh nghiệp điểm thôi, làm đúng thì ngay lập tức doanh nghiệp sẽ phải thay đổi. Vì đây toàn là những doanh nghiệp quốc tế và họ cần uy tín của họ. Họ không giữ uy tín khi chúng ta không biết. Còn khi chúng ta biết rồi đưa ra ánh sáng một vài doanh nghiệp thôi thì tự khắc họ phải đổi. Chúng tôi khá tự tin về việc này. Bây giờ là chưa quá muộn, nhưng phải bắt đầu, về vấn đề chuyển giá.Đã có chuyển dịch sang công nghệ caoBáo cáo năng lực cạnh tranh Việt Nam cho rằng độ lan tỏa từ khu vực FDI đến toàn bộ nền kinh tế còn yếu. Các ông đánh giá thế nào về tình trạng công nghệ và chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI?Ông Đặng Huy Đông: Hiện nay muốn đánh giá rõ vấn đề này cần có một đề án riêng. Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi cũng như theo số liệu đã có, đầu tư trong khu vực FDI đã có chuyển dịch từ công nghệ thấp sang công nghệ cao, từ lĩnh vực sử dụng nhiều lao động sang lĩnh vực có giá trị gia tăng cao hơn. Đây là một xu thế chuyển dịch chúng tôi thấy rất tích cực.Chúng ta đã có những nhà máy công nghiệp nặng sản xuất được thiết bị công nghệ hiện đại tiên tiến, ví dụ thiết bị lọc nước biển cung cấp cho cả thành phố 50 nghìn dân, xuất khẩu được và 100% sản xuất tại Việt Nam, đóng dấu vào thiết bị "made in Vietnam", trị giá nửa tỷ USD. Như vậy chúng ta đã bắt đầu tham gia vào khâu giá trị cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu.Về lĩnh vực điện tử, chúng ta thấy Samsung năm nay đã xuất khẩu lượng hàng trị giá 1 tỷ USD. Họ cũng dự kiến sẽ đẩy giá trị xuất khẩu của nhà máy riêng về phần điện thoại di động tăng lên 5 tỷ USD. Đây là nhà máy hiện đại nhất trên toàn thế giới của tập đoàn này, hiện đại hơn và lớn hơn cả nhà máy của họ bên chính quốc. Rồi tập đoàn Intel và một loạt tập đoàn công nghệ cao khác mà đi kèm theo các tập đoàn lớn như thế này là hàng chục, hàng trăm các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ vào Việt Nam trong thời gian tới. Vì vậy, chúng ta hoàn toàn có quyền lạc quan và tin tưởng xu thế đang chuyển dịch đầu tư sang công nghệ cao. Quay trở lại với dự án giảm vốn, bắt đầu xuất hiện một số thực tế cho thấy dòng đầu tư dựa nhiều vào lực lượng lao động rẻ tiền đã giảm và chuyển sang nước khác vì giá trị lao động của chúng ta bắt đầu tăng lên. Và sự dịch chuyển này là bình thường của các doanh nghiệp chuyên gia công, dựa vào lực lượng lao động chi phí thấp.Cộng với đất đai của chúng ta cũng có hạn nên chúng tôi, trong thời gian tới, tập trung thu hút những dự án đầu tư nước ngoài mang lại giá trị gia tăng cao, mang lại hàm lượng công nghệ nhiều hơn và để sử dụng hiệu quả hơn diện tích đất. FDI duoi “kinh lup” cua Bo chu quan Bo Ke hach va Dau tu giai thich ve mot so van de moi noi len cung nhu nhung ton tai lau nay trong thu hut FDI... ▪ ANH QUAN04/01/2011 15:35 (GMT+7) "Co on dinh duoc kinh te vi mo moi tao duoc long tin cho cac nha dau tu" - Anh: Anh Quan.Bo Ke hach va Dau tu giai thich ve mot so van de moi noi len cung nhu nhung ton tai lau nay trong thu hut FDI“Nhung nhan dinh danh gia mang tinh lY thuyet, nguyen lY cua cac nha kinh te, cac hoc gia, chung toi rat ton trong, nhung nhung nguoi quan lY nha nuoc phai nhin vao tung du an cu the de danh gia”, Thu truong Bo Ke hoach va Dau tu Dang Huy Dong noi. Truoc cac van de moi noi len, cung nhu ton tai lau nay trong thu hut von dau tu truc tiep nuoc ngoai (FDI) duoc du luan quan tam, Bo Ke hoach va Dau tu hom 30/12 vua qua da to chuc mot buoi hop bao de giai thich voi bao gioi.Giam von, nhap thanh pham la “binh thuong”Theo Cuc Dau tu nuoc ngoai, vao thang 9 da xuat hien mot so du an giam quy mo von. Cac ong nhin nhan van de nay nhu the nao?Ong Do Nhat Hoang, Cuc truong Cuc Dau tu nuoc ngoai: Toi nghi the nay, chuyen tang von hay giam von cung la binh thuong. Khi nha dau tu xin cap phep thi trong thoi gian nghien cuu moi chi la gia dinh thoi, con khi trien khai du an thi co nhieu chuyen xay ra tac dong khach quan, co khi ban than tu tap doan cua ho thay doi, co khi tu thi truong thay doi, dam ra nguoi ta phai giam.Vi du khi khao sat lam viec voi mot so tinh, mot so dia phuong co phan anh voi chung toi la do ban dau nguoi ta tinh quy mo nhu the, nhung bay gio do khung hoang cac tap doan tu ben ngoai thu hep san xuat nen khong nhan don hang nua, thanh ra dau ra khong co... Tuy nhien tren goc do quan lY, chung toi cung da xem xet giam do cai gi. Vua qua co mot so hien tuong chung toi da thay, vi du ho dung, giam san xuat va chuyen sang phan phoi.Bo Cong Thuong cung cho biet, cuoi nam 2010 FDI co nhap nhieu san pham ve chu khong phai la nhap de san xuat. Tinh trang nay do dau va huong giai quyet cua Bo Ke hoach va Dau tu nhu the nao?Ong Do Nhat Hoang: Day la do tinh toan cua nha dau tu, lam the nao co loi hon va luat phap Viet Nam co cho phep hay khong. Chung ta dang dung truoc ap luc hoi nhap sau WTO, thue suat cac nuoc ASEAN cung dang dan ve 0% cho nen nhieu nha dau tu chuyen tu san xuat sang nhap khau, do la mot xu huong.Cac doanh nghiep FDI san xuat va lap rap cho biet, nhap khau linh kien thue cao hon nguyen chiec trong khi phu tro trong nuoc chua dap ung, dan toi mot so nha may tinh chuyen chuyen dia ban dau tu sang nuoc khac. Bo Ke hoach va Dau tu co giai phap gi doi voi tinh hinh nay?Ong Do Nhat Hoang: Chung toi da noi va rat nhieu hiep hoi cung da keu viec nay, thue nhap khau linh kien cao hon thue nhap khau thanh pham, cho nen nguoi ta toi gi nhap khau linh kien ve ma lap rap! Nhieu truong hop nguoi ta nhap khau ve phan phoi, day la do chinh sach thue.Chung ta co nhieu uu dai thu hep, noi kY hon thi nhieu cai uu dai van tot nhung thue thu nhap doanh nghiep chung ta thu hep, cho nen mot so nha dau tu tinh toan la dong cua. Thue nhap khau linh kien cao hon thue nhap khau thanh pham thi ro rang la nha san xuat phai nhap khau thanh pham chu toi gi nhap khau linh kien. Trong khi "made in Singapore", "made in Thailand" co ve de ban hon "made in Vietnam", vi du vay.Ong Dang Huy Dong: Cau chuyen ve nhap khau thanh pham, linh kien, chinh sach thue… khu vuc kinh te cac nuoc ASEAN la mot thuc the, chung ta khong the tach roi. Voi cac doanh nghiep cua chung ta, chi co cach la phai canh tranh. Chinh phu se sat canh cung doanh nghiep, de hieu doanh nghiep ro hon, de co nhung chinh sach, giai phap dong bo giup cho hang hoa, san pham san xuat tai Viet Nam co tinh canh tranh hon so voi hang nhap ngoai. Day la bai toan ve lau ve dai.Vi du, de cho doanh nghiep canh tranh hon khong chi don gian la chinh sach thue, neu nhu he thong van chuyen, mot container ra cang trong 1-2 tieng, thong quan ngay cung giam duoc chi phi cho doanh nghiep de canh tranh. Co nhieu giai phap khac dong bo hon, nhin vao chieu sau va mang tinh toan dien hon…Cac ong du kien giai ngan von FDI nam 2011 khoang 11-11,5 tY USD. Co lac quan qua khong khi vi mo bat on, tien dong mat gia anh huong loi nhuan va chinh sach moi chi cho phep ngan hang nuoc ngoai duoc cho vay khong qua 15% nguon von o Viet Nam, dan toi nhieu doanh nghiep FDI lo ngai anh huong den vay von dau tu thoi gian toi?Ong Dang Huy Dong: Chung toi phai noi nhung van de vi mo la van de chung cua moi quoc gia va phai duoc dieu chinh phu hop theo tung thoi kY. Con dung ve phia doanh nghiep, khong rieng gi doanh nghiep FDI ma tat ca cac doanh nghiep deu bi anh huong boi chinh sach tien te va cac yeu to vi mo.Ve phia Chinh phu, uu tien on dinh kinh te vi mo duoc dat len hang dau de dam bao on dinh san xuat kinh doanh cua doanh nghiep trong nuoc va nuoc ngoai. Co on dinh duoc kinh te vi mo moi tao duoc long tin cho cac nha dau tu.Tang kiem soat phan cap dau tuQua trinh phan cap dau tu thoi gian qua da dan toi cap phep tran lan, mot so loai hinh du an cap phep qua nhieu nhu san golf chang han. Lieu trong thoi gian toi co huong thu ve hay khong, thu linh vuc nao?Ong Dang Huy Dong: Qua kiem tra, chung toi thay rang phan cap thoi gian vua qua ve tong the mang lai hieu qua thiet thuc, dap ung duoc doi hoi cua thuc te trong phat trien kinh te xa hoi cua chung ta. Do la mot chu truong hoan toan dung dan.Chung toi cung nhan thay rang di doi voi phan cap thi viec tang cuong kiem tra kiem soat cua co quan quan lY phai tang cuong, chan chinh. Neu nhu cac van ban quy pham phap luat cua chung ta, tren thuc te con so ho thi phai sua doi, neu nhu quy dinh phap luat da ro nhung o cap duoi, hoac do trinh do nang luc, hoac do yeu to khach quan khac, do chay dua thanh tich de co con so lon… thi phai doi hoi cong tac kiem tra, giam sat can tang cuong.Chung toi cung thay doi voi mot so linh vuc co le phai xem xet lai, khong thu ve de quan lY tap trung nhung phai xem xet quy che quan lY chat hon so voi nhung linh vuc khac. Vi du nhu phan cap ve khai khoang, ve trong rung, su dung nhieu dat dai, mat nuoc thi khong thu ve nhung phai co co che chinh sach quan lY rieng, cu the hon cho nhung linh vuc do. Chung toi dang chi dao Cuc Dau tu nuoc ngoai nam toi phai di theo huong do. Voi cau hoi co thu lai khong, chung toi tra loi la khong. Chung toi khang dinh phan cap la dung, trong phan cap do cung bat dau xuat hien mot so cai lech lac, chung toi can phai chan chinh va do la dieu binh thuong trong dieu hanh va quan lY.Voi cac du an thep, xi mang da xuat hien nhieu quan ngai rang cap phep vuot qua quy hoach co the dan toi thua san luong. Trong khi do, nganh dien thi keu ve chuyen thep tieu ton dien nang va bi “loi dung” gia dien re. Cac ong nghi gi ve dieu nay?Ong Dang Huy Dong: Nganh thep va xi mang deu co quy hoach do cac bo chuyen nganh quan lY va duoc Chinh phu thong qua. Rieng ve nganh thep, chung toi co theo doi, nhung nhan dinh mang tinh chung chung, lY thuyet khong sai, nhung phai nhin vao tung du an cu the. Co quan quan lY chung toi duong nhien la di cac nha may, chung toi thay rang, co nha may thep nuoc thai cua ho ca boi trong ho. Hai la voi cong nghe moi ho thu lai nhiet luong 60-65% trong nha may de san xuat dien nang, ho chi can minh bu them 35-40%. Va dieu kien cua chung toi cung la nha dau tu phai tu xay dung nha may dien cho minh.Cho nen, nhung nhan dinh danh gia mang tinh lY thuyet, nguyen lY cua cac nha kinh te, cac hoc gia, chung rat ton trong, nhung quan lY nha nuoc nhu chung toi phai nhin vao tung du an cu the de danh gia.Hay la du an do co lam mat can bang cung cau khong? Quan diem cua chung toi la bay gio chung ta di vao hoi nhap roi, di vao chuoi gia tri, the thi nguoi ta xuat khau thep sang minh cung dong nghia voi viec minh xuat khau thep sang nuoc khac, vao thoi diem nay thoi diem khac, neu nhu san xuat o Viet Nam co tinh canh tranh cao hon, thi nha dau tu nguoi ta tu tim thi truong. Khi chung toi cap phep, chung toi khong cam ket bao tieu san pham cho ho. Cho nen chung ta khong nen lo thua , do thuoc ve trach nhiem cua doanh nghiep. Tat nhien ve phia nha nuoc co quan lY quy hoach de dam bao su can bang tuong doi.Hay la cu noi thep chung chung, van de la thep nao, trong nuoc da lam duoc chua, dap ung nhu cau trong nuoc nhu the nao. Vi du nhu nha may thep ma chung toi noi o tren thi ho che tao thep khong ri tu thep phe lieu, co the noi rat la tot. Ma thep khong ri thi hien nay chung ta nhap khau gan nhu 100%. The thi cai viec cho nguoi mo nha may o day la hoan toan can thiet.Nhung trong khi nganh thep, xi mang du thua cong suat, thu hut dau tu linh vuc chung ta can nhu nong nghiep chang han van kho khan. Cac ong co giai phap gi cu the khong?Ong Dang Huy Dong: Chung toi cho rang chenh lech dau tu giua cong nghiep xay dung voi nong nghiep cung la binh thuong va tat ca cac quoc gia deu nhu the.Chung ta phai dat minh vao vi tri cua nha dau tu nuoc ngoai, chu khong the cu ho quyet tam. Voi nha dau tu nuoc ngoai thi hieu qua la tren het. Trong khi gia tri gia tang tu linh vuc che bien va san xuat cong nghiep khong cao va canh tranh rat lon tren the gioi, the thi ho co su lua chon rieng cua ho.Chung toi cung bat dau nhan thay rang cach xuc tien dau tu va chinh sach thu hut dau tu ma chi thuan tuy phan biet su hap dan giua cac vung mien thi chua du. Neu nhu chung ta muon hap dan thu hut dau tu vao mien nui, hai dao, vung sau vung xa kho khan, chung ta co trai tham do hay dat vang vao nhung vi tri do, uu dai thue bang khong tham chi la bu them thi ho cung khong vao.Boi vi nha dau tu ho phai co lai, ho tinh toan tu phuong tien di lai roi dien, nuoc, nguon nhan luc… khong du thi ho khong vao.Trong thoi gian toi, chung toi co dinh huong xuc tien dau tu di theo chuyen nganh, linh vuc. Chung toi da co thao luan voi lanh dao Bo Cong Thuong, Bo Nong nghiep va Phat trien nong thon la chung toi se tap trung xuc tien dau tu lua chon uu tien. Vi du voi Bo Nong nghiep va Phat trien nong thon, chung toi thong nhat tu thang 2/2011, Cuc Dau tu nuoc ngoai se sat canh cung Bo va Tong cuc Thuy san de xay dung cac chinh sach thu hut dau tu vao khu vuc che bien thuy san xuat khau. Di kem theo khong phai chinh sach chung chung ma la thu hut dau tu cu the, co dia chi, dia ban, va co chinh sach thue rat ro ret, tinh sat den tung phan tram chu khong phai thue chung chung tu 0% danh dung cai len 10%, ca khoang cach rong nhu the cung khong du hap dan va phan loai cac nha dau tu.Tuong tu nhu vay, chung toi se phoi hop voi Bo Cong Thuong lam mot so linh vuc ve dien tu, cong nghiep phu tro…Chuyen gia: Chung toi tu tin xu lY duocTheo mot so bao cao cho biet, co den 50-60% so lieu doanh nghiep FDI lo nhung van mo rong san xuat kinh doanh. Nganh thue trong nam 2010 cung trung thu khoang 1.400 tY dong do doanh nghiep lo gia lai that. Day la van de san voi chuyen gia, khai lo tai Viet Nam de giam thue thu nhap doanh nghiep. Vay con so thong ke cu the cua cac ong voi tinh hinh nay nhu the nao?Ong Dang Huy Dong: Doanh nghiep o quoc gia nao cung the, ho khong tron thue nhung tranh thue, ho co giai phap la lach thue va toi uu hoa loi nhuan, day la chuyen binh thuong. Dieu nay doi hoi doi ngu cua chung ta phai vuon len de ma kiem soat duoc tinh hinh. Bo may quan lY tot hon, kiem soat chat che hon thi lam duoc.Con so lieu thong ke chi tiet, chung toi phai phoi hop rat nhieu voi Bo Tai chinh, Tong cuc Thue, Hai quan moi co duoc con so thong ke. Day cung la mot chu de de trong chi dao cua chung toi voi Cuc Dau tu nuoc ngoai thuc hien trong thoi gian toi.Vay giai phap doi voi van de chuyen gia cua Bo nhu the nao?Ong Dang Huy Dong: Chuyen gia la hien tuong co thuc tren the gioi, khong chi co o Viet Nam. Theo nhung nguon tai lieu chung toi tiep can duoc, chuyen gia hoan toan co nhung giai phap co the ung pho duoc. Truoc het, chuyen gia xay ra nhieu nhat o nhung doanh nghiep da quoc gia, chuyen tu noi nay sang noi khac de tranh thue va tron thue. So lieu ma chung toi tim hieu duoc, danh gia muc do anh huong cua chuyen gia den nen kinh te. Chi mot loai thuoc chua da day cua mot tap doan da quoc gia ma khi bi kiem toan xem xet lai gia ca, chua ke phan bi phat do gian lan ma chi tinh dung, tinh du thoi, mot nam san pham thuoc do da tao nen mot khoan chenh lech la 2,3 tY USD. Tat nhien, voi nhung quoc gia co he thong chinh quyen co kinh nghiem trong quan lY, ho chan chinh duoc, nhung van xay ra hien tuong do.Qua do de thay van de nay la rat quan trong. Chung toi da truc tiep bao cao lanh dao Bo va se bao cao len Chinh phu, chung toi da trao doi voi nguoi dong cap cua chung toi ben Bo Cong Thuong, Bo Tai chinh la nam 2011 chung toi se di vao nghien cuu bang mot du an ho tro kY thuat de tim hieu toan bo ve van de nay, trong khoang 6-8 thang. Chung toi da tim duoc dia chi mot co quan quoc te chong chuyen gia va co du co so phap lY ve quan lY chuyen gia giua cac quoc gia. Qua do, chung toi se ra duoc cac chinh sach phu hop de ap dung tren dat nuoc ta ve chong chuyen gia.Chi can chung ta lam 2-3 doanh nghiep diem thoi, lam dung thi ngay lap tuc doanh nghiep se phai thay doi. Vi day toan la nhung doanh nghiep quoc te va ho can uy tin cua ho. Ho khong giu uy tin khi chung ta khong biet. Con khi chung ta biet roi dua ra anh sang mot vai doanh nghiep thoi thi tu khac ho phai doi. Chung toi kha tu tin ve viec nay. Bay gio la chua qua muon, nhung phai bat dau, ve van de chuyen gia.Da co chuyen dich sang cong nghe caoBao cao nang luc canh tranh Viet Nam cho rang do lan toa tu khu vuc FDI den toan bo nen kinh te con yeu. Cac ong danh gia the nao ve tinh trang cong nghe va chuyen giao cong nghe tu cac du an FDI?Ong Dang Huy Dong: Hien nay muon danh gia ro van de nay can co mot de an rieng. Tuy nhien, theo quan sat cua chung toi cung nhu theo so lieu da co, dau tu trong khu vuc FDI da co chuyen dich tu cong nghe thap sang cong nghe cao, tu linh vuc su dung nhieu lao dong sang linh vuc co gia tri gia tang cao hon. Day la mot xu the chuyen dich chung toi thay rat tich cuc.Chung ta da co nhung nha may cong nghiep nang san xuat duoc thiet bi cong nghe hien dai tien tien, vi du thiet bi loc nuoc bien cung cap cho ca thanh pho 50 nghin dan, xuat khau duoc va 100% san xuat tai Viet Nam, dong dau vao thiet bi "made in Vietnam", tri gia nua tY USD. Nhu vay chung ta da bat dau tham gia vao khau gia tri cao hon trong chuoi gia tri toan cau.Ve linh vuc dien tu, chung ta thay Samsung nam nay da xuat khau luong hang tri gia 1 tY USD. Ho cung du kien se day gia tri xuat khau cua nha may rieng ve phan dien thoai di dong tang len 5 tY USD. Day la nha may hien dai nhat tren toan the gioi cua tap doan nay, hien dai hon va lon hon ca nha may cua ho ben chinh quoc. Roi tap doan Intel va mot loat tap doan cong nghe cao khac ma di kem theo cac tap doan lon nhu the nay la hang chuc, hang tram cac doanh nghiep cong nghiep phu tro vao Viet Nam trong thoi gian toi. Vi vay, chung ta hoan toan co quyen lac quan va tin tuong xu the dang chuyen dich dau tu sang cong nghe cao. Quay tro lai voi du an giam von, bat dau xuat hien mot so thuc te cho thay dong dau tu dua nhieu vao luc luong lao dong re tien da giam va chuyen sang nuoc khac vi gia tri lao dong cua chung ta bat dau tang len. Va su dich chuyen nay la binh thuong cua cac doanh nghiep chuyen gia cong, dua vao luc luong lao dong chi phi thap.Cong voi dat dai cua chung ta cung co han nen chung toi, trong thoi gian toi, tap trung thu hut nhung du an dau tu nuoc ngoai mang lai gia tri gia tang cao, mang lai ham luong cong nghe nhieu hon va de su dung hieu qua hon dien tich dat.