Cần thay đổi cách tiếp cận thị trường châu Phi Góp ý của các quan chức thương mại đối với doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường châu Phi... Chế biến tôm xuất khẩu tại một doanh nghiệp. Nhu cầu tiêu thụ thủy sản của một số nước châu Phi là rất lớn, nhưng doanh nghiệp Việt Nam không đáp ứng được - Ảnh: Lê Toàn.13:37 (GMT+7) - Thứ Tư, 1/9/2010 Góp ý của các quan chức thương mại đối với doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường châu PhiGóp ý của các quan chức thương mại đối với doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường châu Phi.Vì sao vẫn còn là tiềm năng?Vì sao những thị trường ở châu Phi đã được doanh nghiệp khai thác trong những năm qua vẫn còn ở tình trạng “nhiều tiềm năng”? Nhiều ý kiến cho rằng, châu Phi là thị trường mới, thông tin về thị trường này của doanh nghiệp còn hạn chế, trình độ phát triển của khu vực này không cao, khả năng tài chính yếu, rủi ro trong thanh toán, cước vận tải cao...Tuy nhiên, theo ông Đỗ Quang Liên, Tham tán thương mại Việt Nam tại Nam Phi, “chúng ta không thể viện dẫn một số lý do như trên để tiếp tục khai thác thị trường châu Phi theo cách như trong giai đoạn vừa qua”.Ông Liên cho rằng, tất cả những vướng mắc trên của doanh nghiệp đã được giải quyết. Bởi những thị trường xa xôi hơn như châu Âu, châu Mỹ, doanh nghiệp trong nước đều đã khai thác thành công. Tương tự, những khó khăn về vận tải cũng đã được khai thông, khi những hãng tàu quốc tế đã mở nhiều tuyến vận tải cung cấp hàng cho thị trường này.Lý do thiếu thông tin cũng không còn chính xác, vì mỗi năm, Nhà nước đều tổ chức những chuyến xúc tiến thương mại sang thị trường châu Phi, nhiều hội nghị hội thảo giới thiệu về thị trường này cũng đã được hai bên tổ chức.“Nếu doanh nghiệp thật sự quan tâm đến thị trường châu Phi, sẽ không khó tìm kiếm thông tin về thị trường này trên Internet”, ông Liên nói.Vì lẽ đó, vị tham tán thương mại của Việt Nam tại Nam Phi khẳng định: doanh nghiệp Việt Nam chưa khai thác tốt thị trường châu Phi là do chưa thật sự “mặn mà” với thị trường này. Doanh nghiệp vẫn còn dè dặt, đầu tư nhỏ giọt ở những lĩnh vực được đánh giá là nhiều tiềm năng trong nhiều năm qua.Cụ thể, đối với mặt hàng thủy sản, ông Đặng Ngọc Quang, Tham tán thương mại Việt Nam tại châu Phi, cho biết Ai Cập đã vượt lên các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE) trở thành nước nhập khẩu thủy sản của Việt Nam nhiều nhất khu vực Trung Đông và châu Phi. Nhưng khi phía Ai Cập mong muốn Việt Nam hỗ trợ về kỹ thuật nuôi trồng thủy sản. Ngành thủy sản trong nước vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này.Theo ông Quang, Ai Cập có nhu cầu nhập khẩu số lượng lớn các sản phẩm thủy sản như cá ngừ, tôm hùm, bạch tuộc, hải sản tươi... nhưng doanh nghiệp trong nước không xuất khẩu được vì thiếu hàng. Nhiều doanh nghiệp thủy sản trong nước vẫn chưa coi trọng thị trường Ai Cập, vì mải mê với những thị trường truyền thống khác. Nhu cầu tiêu thụ thủy sản của Ai Cập lên đến hàng triệu tấn thủy sản/năm, nhưng Việt Nam chỉ xuất được 30.000 tấn thủy sản các loại/năm.Sức cạnh tranh của hàng Việt Nam so với các nước khác tại thị trường châu Phi còn hạn chế. Doanh nghiệp chỉ dừng lại ở kế hoạch mà không có những giải pháp cụ thể, lâu dài. Kinh nghiệm từ cuộc khủng hoảng kinh tế vừa qua cho thấy, Việt Nam quá phụ thuộc vào những thị trường xuất khẩu lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản cũng không phải là điều tốt. Thị trường châu Phi sẽ là nơi để doanh nghiệp bỏ bớt trứng ra những giỏ khác để tránh rủi ro. Nhưng điều đáng buồn là nhiều doanh nghiệp không nắm bắt cơ hội. Khi thị trường còn khó khăn, doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội để khai thác và chiếm lĩnh. Nếu chậm vài năm nữa, khi những công ty nước ngoài bắt đầu “đổ bộ” sang châu Phi, doanh nghiệp trong nước lại rơi vào tình trạng trâu chậm uống nước đục.Điều này càng rõ ràng hơn ở phần quản lý nhà nước, khi mà hiện nay Việt Nam chỉ có năm cơ quan thương vụ tại 54 quốc gia châu Phi. Những thị trường lớn như Trung Phi, Tây Phi, Đông Phi, Việt Nam chỉ có một thương vụ tại Nigieria.Cần tập trung hơn…Để khai thác tốt thị trường châu Phi, các doanh nghiệp cần tập trung hơn và có những giải pháp cụ thể cho thị trường này. Đơn cử, Công ty Acecook đã tham gia giới thiệu và quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng và các nhà phân phối tại Nam Phi tại hội chợ triển lãm Saitex và Big Seven được tổ chức tại đây vào tháng 7/2010. Tương tự, Công ty Lotus Rice (Tp.HCM) đã quảng bá hình ảnh và sản phẩm của công ty thông qua việc tài trợ cho hội nghị về gạo tại Cape Town (Nam Phi) cũng được tổ chức vào tháng 7 vừa qua ở Nam Phi. Lotus Rice có chiến lược cụ thể và rõ ràng để khai thác thị trường Nam Phi. Công ty này thuê chuyên gia thị trường là người nước ngoài “bám trụ” tại Nam Phi để phát triển thị trường.Ông Nguyễn Công Hiến, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, cho rằng doanh nghiệp cần lựa chọn những phương thức kinh doanh phù hợp ở thị trường châu Phi nhằm tận dụng tốt cơ hội và hạn chế những rủi ro từ thị trường này. Đối với doanh nghiệp mới tiếp cận thị trường châu Phi nên chọn cách xuất khẩu qua trung gian, khi quy mô còn nhỏ và phân tán. Doanh nghiệp cần tận dụng những công ty trung gian của châu Âu để xuất hàng vào châu Phi. Những công ty này có nhiều năm kinh nghiệm ở thị trường châu Phi, có tiềm lực tài chính mạnh, có quan hệ chặt chẽ với các ngân hàng châu Âu và Mỹ, nhờ đó doanh nghiệp Việt Nam sẽ giảm thiểu được rủi ro trong việc thanh toán khi xuất hàng sang châu Phi.Doanh nghiệp cũng cần tận dụng những thương vụ hoặc các cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại châu Phi để xuất khẩu hàng hóa trực tiếp. Những quốc gia như Nam Phi, Ai Cập, Angola... đã có hệ thống ngân hàng tương đối phát triển và hệ thống tài chính mạnh là cơ hội để doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp. Doanh nghiệp cũng cần duy trì tốt những quan hệ với đối tác xuất khẩu trực tiếp để làm đầu mối mở rộng thị trường sang các quốc gia lân cận.Việc mở cửa hàng trưng bày, quảng bá sản phẩm tại thị trường châu Phi cũng là điều cần thiết. Các doanh nghiệp có thể thông qua các thương vụ để làm trung gian chọn đối tác liên kết kinh doanh tại nước sở tại. Hiện châu Âu dành cho 33 nước châu Phi được hưởng tiêu chuẩn “Tối huệ quốc ưu đãi về thuế quan” (GSP), khi hàng hóa của châu Phi xuất khẩu vào khối này. Vì vậy, việc đầu tư vào châu Phi sản xuất hàng hóa xuất khẩu cũng là cách làm hiệu quả. Qua đó, doanh nghiệp sẽ được hưởng nhiều ưu đãi thương mại mà Mỹ và EU dành cho các nước châu Phi.Đối phó với nạn lừa đảo thương mại tại châu PhiTheo ông Lý Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á và Nam Á, để tránh rủi ro khi giao dịch với các đối tác tại châu Phi, doanh nghiệp cần lưu ý những điểm sau.Đối với các nước nói tiếng Pháp ở Tây Phi, tất cả các văn bản hành chính đều sử dụng tiếng Pháp. Do vậy, những văn bản hành chính viết bằng tiếng Anh có thể là giả mạo. Hình thức giao dịch thông qua thương mại điện tử chưa phổ biến ở các nước châu Phi, vì vậy các doanh nghiệp cũng cần cảnh giác với hình thức giao dịch này.Thẩm tra lý lịch thương nhân bằng cách yêu cầu đối tác cung cấp giấy phép thành lập doanh nghiệp (Certificate of Incorporation) do ủy ban về doanh nghiệp (Corportation Affairs Commission - CAC) cấp; giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (Certificate of Registration) do CAC cấp; chứng nhận đã hoàn thành nghĩa vụ thuế ba năm liên tiếp và số liệu kiểm toán. Để ngăn ngừa việc làm giả những giấy tờ này, doanh nghiệp có thể gửi hồ sơ cho thương vụ Việt Nam ở nước sở tại thẩm định.Sơn Nghĩa (TBKTSG) Can thay doi cach tiep can thi truong chau Phi Gop Y cua cac quan chuc thuong mai doi voi doanh nghiep muon tham nhap thi truong chau Phi... Che bien tom xuat khau tai mot doanh nghiep. Nhu cau tieu thu thuy san cua mot so nuoc chau Phi la rat lon, nhung doanh nghiep Viet Nam khong dap ung duoc - Anh: Le Toan.13:37 (GMT+7) - Thu Tu, 1/9/2010 Gop Y cua cac quan chuc thuong mai doi voi doanh nghiep muon tham nhap thi truong chau PhiGop Y cua cac quan chuc thuong mai doi voi doanh nghiep muon tham nhap thi truong chau Phi.Vi sao van con la tiem nang?Vi sao nhung thi truong o chau Phi da duoc doanh nghiep khai thac trong nhung nam qua van con o tinh trang “nhieu tiem nang”? Nhieu Y kien cho rang, chau Phi la thi truong moi, thong tin ve thi truong nay cua doanh nghiep con han che, trinh do phat trien cua khu vuc nay khong cao, kha nang tai chinh yeu, rui ro trong thanh toan, cuoc van tai cao...Tuy nhien, theo ong Do Quang Lien, Tham tan thuong mai Viet Nam tai Nam Phi, “chung ta khong the vien dan mot so lY do nhu tren de tiep tuc khai thac thi truong chau Phi theo cach nhu trong giai doan vua qua”.Ong Lien cho rang, tat ca nhung vuong mac tren cua doanh nghiep da duoc giai quyet. Boi nhung thi truong xa xoi hon nhu chau Au, chau MY, doanh nghiep trong nuoc deu da khai thac thanh cong. Tuong tu, nhung kho khan ve van tai cung da duoc khai thong, khi nhung hang tau quoc te da mo nhieu tuyen van tai cung cap hang cho thi truong nay.LY do thieu thong tin cung khong con chinh xac, vi moi nam, Nha nuoc deu to chuc nhung chuyen xuc tien thuong mai sang thi truong chau Phi, nhieu hoi nghi hoi thao gioi thieu ve thi truong nay cung da duoc hai ben to chuc.“Neu doanh nghiep that su quan tam den thi truong chau Phi, se khong kho tim kiem thong tin ve thi truong nay tren Internet”, ong Lien noi.Vi le do, vi tham tan thuong mai cua Viet Nam tai Nam Phi khang dinh: doanh nghiep Viet Nam chua khai thac tot thi truong chau Phi la do chua that su “man ma” voi thi truong nay. Doanh nghiep van con de dat, dau tu nho giot o nhung linh vuc duoc danh gia la nhieu tiem nang trong nhieu nam qua.Cu the, doi voi mat hang thuy san, ong Dang Ngoc Quang, Tham tan thuong mai Viet Nam tai chau Phi, cho biet Ai Cap da vuot len cac Tieu vuong quoc Arap thong nhat (UAE) tro thanh nuoc nhap khau thuy san cua Viet Nam nhieu nhat khu vuc Trung Dong va chau Phi. Nhung khi phia Ai Cap mong muon Viet Nam ho tro ve kY thuat nuoi trong thuy san. Nganh thuy san trong nuoc van chua dap ung duoc yeu cau nay.Theo ong Quang, Ai Cap co nhu cau nhap khau so luong lon cac san pham thuy san nhu ca ngu, tom hum, bach tuoc, hai san tuoi... nhung doanh nghiep trong nuoc khong xuat khau duoc vi thieu hang. Nhieu doanh nghiep thuy san trong nuoc van chua coi trong thi truong Ai Cap, vi mai me voi nhung thi truong truyen thong khac. Nhu cau tieu thu thuy san cua Ai Cap len den hang trieu tan thuy san/nam, nhung Viet Nam chi xuat duoc 30.000 tan thuy san cac loai/nam.Suc canh tranh cua hang Viet Nam so voi cac nuoc khac tai thi truong chau Phi con han che. Doanh nghiep chi dung lai o ke hoach ma khong co nhung giai phap cu the, lau dai. Kinh nghiem tu cuoc khung hoang kinh te vua qua cho thay, Viet Nam qua phu thuoc vao nhung thi truong xuat khau lon nhu EU, MY, Nhat Ban cung khong phai la dieu tot. Thi truong chau Phi se la noi de doanh nghiep bo bot trung ra nhung gio khac de tranh rui ro. Nhung dieu dang buon la nhieu doanh nghiep khong nam bat co hoi. Khi thi truong con kho khan, doanh nghiep se co nhieu co hoi de khai thac va chiem linh. Neu cham vai nam nua, khi nhung cong ty nuoc ngoai bat dau “do bo” sang chau Phi, doanh nghiep trong nuoc lai roi vao tinh trang trau cham uong nuoc duc.Dieu nay cang ro rang hon o phan quan lY nha nuoc, khi ma hien nay Viet Nam chi co nam co quan thuong vu tai 54 quoc gia chau Phi. Nhung thi truong lon nhu Trung Phi, Tay Phi, Dong Phi, Viet Nam chi co mot thuong vu tai Nigieria.Can tap trung hon…De khai thac tot thi truong chau Phi, cac doanh nghiep can tap trung hon va co nhung giai phap cu the cho thi truong nay. Don cu, Cong ty Acecook da tham gia gioi thieu va quang ba san pham den nguoi tieu dung va cac nha phan phoi tai Nam Phi tai hoi cho trien lam Saitex va Big Seven duoc to chuc tai day vao thang 7/2010. Tuong tu, Cong ty Lotus Rice (Tp.HCM) da quang ba hinh anh va san pham cua cong ty thong qua viec tai tro cho hoi nghi ve gao tai Cape Town (Nam Phi) cung duoc to chuc vao thang 7 vua qua o Nam Phi. Lotus Rice co chien luoc cu the va ro rang de khai thac thi truong Nam Phi. Cong ty nay thue chuyen gia thi truong la nguoi nuoc ngoai “bam tru” tai Nam Phi de phat trien thi truong.Ong Nguyen Cong Hien, Pho vu truong Vu Thi truong chau Phi, Tay A va Nam A, cho rang doanh nghiep can lua chon nhung phuong thuc kinh doanh phu hop o thi truong chau Phi nham tan dung tot co hoi va han che nhung rui ro tu thi truong nay. Doi voi doanh nghiep moi tiep can thi truong chau Phi nen chon cach xuat khau qua trung gian, khi quy mo con nho va phan tan. Doanh nghiep can tan dung nhung cong ty trung gian cua chau Au de xuat hang vao chau Phi. Nhung cong ty nay co nhieu nam kinh nghiem o thi truong chau Phi, co tiem luc tai chinh manh, co quan he chat che voi cac ngan hang chau Au va MY, nho do doanh nghiep Viet Nam se giam thieu duoc rui ro trong viec thanh toan khi xuat hang sang chau Phi.Doanh nghiep cung can tan dung nhung thuong vu hoac cac co quan dai dien ngoai giao Viet Nam tai chau Phi de xuat khau hang hoa truc tiep. Nhung quoc gia nhu Nam Phi, Ai Cap, Angola... da co he thong ngan hang tuong doi phat trien va he thong tai chinh manh la co hoi de doanh nghiep xuat khau truc tiep. Doanh nghiep cung can duy tri tot nhung quan he voi doi tac xuat khau truc tiep de lam dau moi mo rong thi truong sang cac quoc gia lan can.Viec mo cua hang trung bay, quang ba san pham tai thi truong chau Phi cung la dieu can thiet. Cac doanh nghiep co the thong qua cac thuong vu de lam trung gian chon doi tac lien ket kinh doanh tai nuoc so tai. Hien chau Au danh cho 33 nuoc chau Phi duoc huong tieu chuan “Toi hue quoc uu dai ve thue quan” (GSP), khi hang hoa cua chau Phi xuat khau vao khoi nay. Vi vay, viec dau tu vao chau Phi san xuat hang hoa xuat khau cung la cach lam hieu qua. Qua do, doanh nghiep se duoc huong nhieu uu dai thuong mai ma MY va EU danh cho cac nuoc chau Phi.Doi pho voi nan lua dao thuong mai tai chau PhiTheo ong LY Quoc Hung, Vu truong Vu Thi truong chau Phi, Tay A va Nam A, de tranh rui ro khi giao dich voi cac doi tac tai chau Phi, doanh nghiep can luu Y nhung diem sau.Doi voi cac nuoc noi tieng Phap o Tay Phi, tat ca cac van ban hanh chinh deu su dung tieng Phap. Do vay, nhung van ban hanh chinh viet bang tieng Anh co the la gia mao. Hinh thuc giao dich thong qua thuong mai dien tu chua pho bien o cac nuoc chau Phi, vi vay cac doanh nghiep cung can canh giac voi hinh thuc giao dich nay.Tham tra lY lich thuong nhan bang cach yeu cau doi tac cung cap giay phep thanh lap doanh nghiep (Certificate of Incorporation) do uy ban ve doanh nghiep (Corportation Affairs Commission - CAC) cap; giay chung nhan dang kY kinh doanh (Certificate of Registration) do CAC cap; chung nhan da hoan thanh nghia vu thue ba nam lien tiep va so lieu kiem toan. De ngan ngua viec lam gia nhung giay to nay, doanh nghiep co the gui ho so cho thuong vu Viet Nam o nuoc so tai tham dinh.Son Nghia (TBKTSG)