“Thu nhập 2 triệu đồng/tháng cũng đủ có nhà!” Nhiều thắc mắc xung quanh vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp đã được lãnh đạo Bộ Xây dựng trả lời thẳng thắn... Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam - Ảnh: Bảo Anh. Nhiều thắc mắc xung quanh vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp đã được lãnh đạo Bộ Xây dựng trả lời thẳng thắnTính đến thời điểm này, cả nước đã có 263 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp đăng ký triển khai với tổng mức đầu tư khoảng 72.710 tỷ đồng. Dự kiến sẽ cung cấp khoảng 205.380 căn hộ, đáp ứng nhu cầu cho trên 800.000 người. Trong đó, đã có 31 dự án được khởi công, với tổng vốn đầu tư trên 2.500 tỷ đồng, tổng diện tích sàn xây dựng là 655.000 m2, tương ứng khoảng 7.500 căn hộ. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng mức giá từ 300 - 500 triệu đồng của nhà ở xã hội vẫn là quá cao so với đối tượng chính của nó là những người thu nhập thấp. Đồng thời, việc hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp thông qua miễn, giảm thuế cũng gây ra nhiều ý kiến trái chiều. Xung quanh những vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam vừa có cuộc trao đổi với VnEconomy. Ông nói: - Thống kê về nhà ở vừa qua cho thấy, cả nước có đến 94% nhà ở là sở hữu của người đang ở, chỉ có 6% là đi thuê. Trong khi ở Nhật Bản, Mỹ... có đến 65% là nhà đi thuê. Chính sách nhà ở xã hội của chúng ta có nhà để cho thuê và giá được tính trên cơ sở thu hồi vốn ngắn nhất là 20 năm, nên đối với những người thu nhập quá thấp thì có thể đi thuê, những người không phải quá thấp thì vẫn có thể mua được. Chúng tôi tính toán rồi, nếu một gia đình có hai vợ chồng đi làm với tổng thu nhập khoảng 4 - 5 triệu đồng/tháng, tức là từ 2 triệu đồng/người, và họ trích lại khoảng 25% thu nhập để chi cho nhà ở thì có thể giải quyết được vấn đề này. Hiện chúng ta vẫn là nước nghèo, Nhà nước không có điều kiện giúp đỡ nhiều hơn, nếu có thu nhập thấp mà cứ yêu cầu nhất thiết giá phải thấp để ai cũng có thể mua được thì chúng tôi cũng xin... đầu hàng. Nhưng kể cả khi có đủ tiền để mua thì người dân cũng tỏ ra lo ngại về thời gian khi được biết khâu xét duyệt thủ tục mua nhà phải qua rất nhiều bước, nhiều cơ quan nhà nước thẩm định hồ sơ, thưa ông? Tôi xin khẳng định, Chính phủ đã có hướng dẫn, cơ quan quản lý nhà nước không đứng ra bán nhà thu nhập thấp, mà việc bán nhà là do doanh nghiệp tự đứng ra bán. Tuy nhiên, trong Bộ chúng tôi đã có hướng dẫn là bán nhưng phải căn cứ vào thang điểm xét duyệt. Trong thang điểm 100, chúng tôi sẽ quyết định 90 điểm, 10 điểm còn lại giao cho chính quyền, địa phương xét duyệt, chọn lựa. Phải hỗ trợ doanh nghiệp Thưa ông, hiện có nhiều ý kiến không đồng tình với việc Nhà nước hỗ trợ cho doanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp thông qua miễn, giảm thuế, mà lại không hỗ trợ trực tiếp người dân? Thực ra, ý tưởng đề xuất miễn thuế thu nhập, áp thuế giá trị gia tăng 50% cho doanh nghiệp xây nhà ở thu nhập thấp ban đầu nghĩ là giải pháp tốt, nhưng trình Quốc hội hai lần đều không được thông qua. Đa số đại biểu cho rằng, lẽ ra phải hỗ trợ trực tiếp cho người dân vì họ thiếu tin tưởng vào doanh nghiệp, thường nghĩ doanh nghiệp hay lợi dụng chính sách. Nhưng tôi có thể khẳng định hỗ trợ doanh nghiệp là đúng đắn và hiệu quả nhất, bởi lẽ: nếu ở nông thôn thì có thể hỗ trợ trực tiếp cho người dân tổng số tiền khoảng 10 - 20 triệu đồng là có thể làm một căn nhà, vì hầu hết họ đã có sẵn đất. Nhưng nếu ở thành thị mà thực hiện như vậy là điều không thể, vì phần lớn là chưa có đất, trong khi giá đất lại quá cao. Nếu hỗ trợ tiền phải mất hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỷ đồng mới mua được một căn nhà. Vậy, không lẽ hộ gia đình ở nông thôn chỉ được hỗ trợ mấy triệu đồng, còn ở thành thị lại được tiền tỷ. Bên cạnh đó, nếu chúng ta đưa một lượng tiền khổng lồ cho người dân, trong khi nguồn cung vẫn khó khăn thì lại làm cho giá nhà tăng lên, càng khó mua hơn. Chính vì vậy, chỉ có cách là hỗ trợ cho doanh nghiệp để giúp họ cải thiện nguồn cung. Sẽ tính điều chỉnh lợi nhuận Có nhiều ý kiến cho rằng, việc quy định lợi nhuận 10% cho doanh nghiệp xây nhà thu nhập thấp đã vô tình không khuyến khích được được hạ giá nhà và gây bất lợi cho người dân? Chúng ta quy định lợi nhuận nhà ở cho người thu nhập thấp tối đa chỉ 10% là nhằm đảm bảo giá bán ở mức vừa phải, vừa hàm ý động viên doanh nghiệp vì tôn chỉ của doanh nghiệp vẫn là lợi nhuận, đó là chưa kể đến nhiều dự án bất động sản lãi tới 100%. Nhưng đúng là việc quy định lợi nhuận cố định như vậy cũng nảy sinh nhiều vấn đề bất cập, đặc biệt là không khuyến khích được doanh nghiệp giảm giá bán. Bởi vì, nếu doanh nghiệp áp dụng công nghệ hiện đại, tiết kiệm chi phí thì giá bán sản phẩm có thể chỉ 6 triệu đồng/m2 và lợi nhuận của họ chỉ có 600.000 đồng/m2 (10%). Song, giả sử một doanh nghiệp khác không cần phải áp dụng công nghệ mới, tiết kiệm gì cả, nên giá thành có thể lên tới 9 triệu đồng/m2, nhưng họ lại được lợi nhuận là 900.000 đồng/m2. Và trong điều kiện nguồn cung đang thiếu hụt như hiện nay thì nhà giá 9 triệu/m2 vẫn có nhiều người muốn mua. Như vậy, rõ ràng sẽ khó mà có doanh nghiệp nào chọn phương án thứ nhất bởi những doanh nghiệp nào làm tốt để hạ giá thì lợi nhuận lại ít. Do đó, tôi cho rằng, có khi phải tính đến việc phải điều chỉnh quy định lợi nhuận cố định sang lợi nhuận linh hoạt. Chẳng hạn, doanh nghiệp càng bán giá thấp thì lợi nhuận cho phép cao hơn doanh nghiệp bán giá cao, có như vậy mới công bằng cho cả doanh nghiệp lẫn người dân. Bán "chui" sẽ bị thu hồi Vì điều kiện khách quan như chuyển công tác, cải thiện nhà ở... sẽ có một số người cần phải bán nhà. Trong khi đó, Nhà nước lại quy định nhà ở thu nhập thấp không được bán ra thị trường trong thời hạn 10 liệu có gây thiệt thòi cho người dân, bởi chắc chắn sẽ có sự chênh lệch về giá khi bán cho chủ đầu tư hay Nhà nước? Nhà thu nhập thấp khi mua là đã có ưu đãi, chứ không phải là sở hữu 100% của người dân. Có người 10 năm sau vẫn nghèo, nhưng có người 5 năm sau đã thoát nghèo thì nếu có nhu cầu, có thể bán lại cho Nhà nước hoặc chủ đầu tư. Sau 10 năm thì được bán ra thị trường. Nhưng nếu họ vẫn bán "chui" không cần sang tên đổi chủ thì sao, thưa ông? Chúng tôi đã tính đến những tình huống này và thấy rằng, điều đó là khó xảy ra vì: nhà, đất bây giờ là một tài sản có giá trị rất lớn. Nếu khi mua mà không được sở hữu giấy tờ đầy đủ thì rất ít ai dám mạo hiểm để mua vì khả năng xảy ra tranh chấp là rất lớn. Hơn nữa, nhà ở hiện nay là tài sản đôi khi người dân dùng để kinh doanh, cầm cố, thế chấp, thừa kế nhưng nếu không có giấy tờ thì không thể thực hiện được những việc kia. Còn trong trường hợp người mua chấp nhận rủi ro, nghĩa là không cần sang tên, đổi chủ thì chúng tôi cũng đã có quy định: nếu bị cơ quan quản lý phát hiện ra sẽ bị thu hồi lại. Tất nhiên, vấn đề là chúng ta có thực hiện được những quy định đó hay không lại là câu chuyện khác, nó phụ thuộc vào năng lực điều hành của chính quyền địa phương, trách nhiệm của công chức... “Thu nhap 2 trieu dong/thang cung du co nha!” Nhieu thac mac xung quanh van de nha o cho nguoi thu nhap thap da duoc lanh dao Bo Xay dung tra loi thang than... Thu truong Bo Xay dung Nguyen Tran Nam - Anh: Bao Anh. Nhieu thac mac xung quanh van de nha o cho nguoi thu nhap thap da duoc lanh dao Bo Xay dung tra loi thang thanTinh den thoi diem nay, ca nuoc da co 263 du an nha o cho nguoi thu nhap thap dang kY trien khai voi tong muc dau tu khoang 72.710 tY dong. Du kien se cung cap khoang 205.380 can ho, dap ung nhu cau cho tren 800.000 nguoi. Trong do, da co 31 du an duoc khoi cong, voi tong von dau tu tren 2.500 tY dong, tong dien tich san xay dung la 655.000 m2, tuong ung khoang 7.500 can ho. Tuy nhien, nhieu nguoi cho rang muc gia tu 300 - 500 trieu dong cua nha o xa hoi van la qua cao so voi doi tuong chinh cua no la nhung nguoi thu nhap thap. Dong thoi, viec ho tro doanh nghiep xay nha o thu nhap thap thong qua mien, giam thue cung gay ra nhieu Y kien trai chieu. Xung quanh nhung van de nay, Thu truong Bo Xay dung Nguyen Tran Nam vua co cuoc trao doi voi VnEconomy. Ong noi: - Thong ke ve nha o vua qua cho thay, ca nuoc co den 94% nha o la so huu cua nguoi dang o, chi co 6% la di thue. Trong khi o Nhat Ban, MY... co den 65% la nha di thue. Chinh sach nha o xa hoi cua chung ta co nha de cho thue va gia duoc tinh tren co so thu hoi von ngan nhat la 20 nam, nen doi voi nhung nguoi thu nhap qua thap thi co the di thue, nhung nguoi khong phai qua thap thi van co the mua duoc. Chung toi tinh toan roi, neu mot gia dinh co hai vo chong di lam voi tong thu nhap khoang 4 - 5 trieu dong/thang, tuc la tu 2 trieu dong/nguoi, va ho trich lai khoang 25% thu nhap de chi cho nha o thi co the giai quyet duoc van de nay. Hien chung ta van la nuoc ngheo, Nha nuoc khong co dieu kien giup do nhieu hon, neu co thu nhap thap ma cu yeu cau nhat thiet gia phai thap de ai cung co the mua duoc thi chung toi cung xin... dau hang. Nhung ke ca khi co du tien de mua thi nguoi dan cung to ra lo ngai ve thoi gian khi duoc biet khau xet duyet thu tuc mua nha phai qua rat nhieu buoc, nhieu co quan nha nuoc tham dinh ho so, thua ong? Toi xin khang dinh, Chinh phu da co huong dan, co quan quan lY nha nuoc khong dung ra ban nha thu nhap thap, ma viec ban nha la do doanh nghiep tu dung ra ban. Tuy nhien, trong Bo chung toi da co huong dan la ban nhung phai can cu vao thang diem xet duyet. Trong thang diem 100, chung toi se quyet dinh 90 diem, 10 diem con lai giao cho chinh quyen, dia phuong xet duyet, chon lua. Phai ho tro doanh nghiep Thua ong, hien co nhieu Y kien khong dong tinh voi viec Nha nuoc ho tro cho doanh nghiep xay nha o thu nhap thap thong qua mien, giam thue, ma lai khong ho tro truc tiep nguoi dan? Thuc ra, Y tuong de xuat mien thue thu nhap, ap thue gia tri gia tang 50% cho doanh nghiep xay nha o thu nhap thap ban dau nghi la giai phap tot, nhung trinh Quoc hoi hai lan deu khong duoc thong qua. Da so dai bieu cho rang, le ra phai ho tro truc tiep cho nguoi dan vi ho thieu tin tuong vao doanh nghiep, thuong nghi doanh nghiep hay loi dung chinh sach. Nhung toi co the khang dinh ho tro doanh nghiep la dung dan va hieu qua nhat, boi le: neu o nong thon thi co the ho tro truc tiep cho nguoi dan tong so tien khoang 10 - 20 trieu dong la co the lam mot can nha, vi hau het ho da co san dat. Nhung neu o thanh thi ma thuc hien nhu vay la dieu khong the, vi phan lon la chua co dat, trong khi gia dat lai qua cao. Neu ho tro tien phai mat hang tram trieu dong, tham chi hang tY dong moi mua duoc mot can nha. Vay, khong le ho gia dinh o nong thon chi duoc ho tro may trieu dong, con o thanh thi lai duoc tien tY. Ben canh do, neu chung ta dua mot luong tien khong lo cho nguoi dan, trong khi nguon cung van kho khan thi lai lam cho gia nha tang len, cang kho mua hon. Chinh vi vay, chi co cach la ho tro cho doanh nghiep de giup ho cai thien nguon cung. Se tinh dieu chinh loi nhuan Co nhieu Y kien cho rang, viec quy dinh loi nhuan 10% cho doanh nghiep xay nha thu nhap thap da vo tinh khong khuyen khich duoc duoc ha gia nha va gay bat loi cho nguoi dan? Chung ta quy dinh loi nhuan nha o cho nguoi thu nhap thap toi da chi 10% la nham dam bao gia ban o muc vua phai, vua ham Y dong vien doanh nghiep vi ton chi cua doanh nghiep van la loi nhuan, do la chua ke den nhieu du an bat dong san lai toi 100%. Nhung dung la viec quy dinh loi nhuan co dinh nhu vay cung nay sinh nhieu van de bat cap, dac biet la khong khuyen khich duoc doanh nghiep giam gia ban. Boi vi, neu doanh nghiep ap dung cong nghe hien dai, tiet kiem chi phi thi gia ban san pham co the chi 6 trieu dong/m2 va loi nhuan cua ho chi co 600.000 dong/m2 (10%). Song, gia su mot doanh nghiep khac khong can phai ap dung cong nghe moi, tiet kiem gi ca, nen gia thanh co the len toi 9 trieu dong/m2, nhung ho lai duoc loi nhuan la 900.000 dong/m2. Va trong dieu kien nguon cung dang thieu hut nhu hien nay thi nha gia 9 trieu/m2 van co nhieu nguoi muon mua. Nhu vay, ro rang se kho ma co doanh nghiep nao chon phuong an thu nhat boi nhung doanh nghiep nao lam tot de ha gia thi loi nhuan lai it. Do do, toi cho rang, co khi phai tinh den viec phai dieu chinh quy dinh loi nhuan co dinh sang loi nhuan linh hoat. Chang han, doanh nghiep cang ban gia thap thi loi nhuan cho phep cao hon doanh nghiep ban gia cao, co nhu vay moi cong bang cho ca doanh nghiep lan nguoi dan. Ban "chui" se bi thu hoi Vi dieu kien khach quan nhu chuyen cong tac, cai thien nha o... se co mot so nguoi can phai ban nha. Trong khi do, Nha nuoc lai quy dinh nha o thu nhap thap khong duoc ban ra thi truong trong thoi han 10 lieu co gay thiet thoi cho nguoi dan, boi chac chan se co su chenh lech ve gia khi ban cho chu dau tu hay Nha nuoc? Nha thu nhap thap khi mua la da co uu dai, chu khong phai la so huu 100% cua nguoi dan. Co nguoi 10 nam sau van ngheo, nhung co nguoi 5 nam sau da thoat ngheo thi neu co nhu cau, co the ban lai cho Nha nuoc hoac chu dau tu. Sau 10 nam thi duoc ban ra thi truong. Nhung neu ho van ban "chui" khong can sang ten doi chu thi sao, thua ong? Chung toi da tinh den nhung tinh huong nay va thay rang, dieu do la kho xay ra vi: nha, dat bay gio la mot tai san co gia tri rat lon. Neu khi mua ma khong duoc so huu giay to day du thi rat it ai dam mao hiem de mua vi kha nang xay ra tranh chap la rat lon. Hon nua, nha o hien nay la tai san doi khi nguoi dan dung de kinh doanh, cam co, the chap, thua ke nhung neu khong co giay to thi khong the thuc hien duoc nhung viec kia. Con trong truong hop nguoi mua chap nhan rui ro, nghia la khong can sang ten, doi chu thi chung toi cung da co quy dinh: neu bi co quan quan lY phat hien ra se bi thu hoi lai. Tat nhien, van de la chung ta co thuc hien duoc nhung quy dinh do hay khong lai la cau chuyen khac, no phu thuoc vao nang luc dieu hanh cua chinh quyen dia phuong, trach nhiem cua cong chuc...